چکیده:
جندیشاپور که به عنوان مرکز فعالیتهای علمی در دوره ساسانیان به حساب میآمد، در دوره اسلامی به یك مرکز پزشکی تبدیل شد و فعالیت دانشمندان در زمینه دانش طب به حد بالایی رسید. در سایهی حمایت خلفای عباسی، جندی شاپور، بستر مناسبی برای اعتلای بسیاری از علوم از جمله پزشکی شد. در این دوره خاندان ماسویه با استعداد بینظیری که در علم طب و طبابت
داشتند، به شهرت بالا و به مناصب مهمی در مراکز علمی آن زمان دست یافتند. بزر این خاندان ماسویه اول یا ماسویه پدر در جندی شاپور به حرفه داروسازی و پزشکی اشتغال داشت و بعد از مدتی روانه بغداد شد و در ردیف بزرگترین پزشکان عصر هارون الرشید قرار گرفت. خاندان ماسویه سهم مهمی در رونق و رشد علم پزشکی در دوره خلافت عباسیان داشتند و با تالیفات و پرورش
شاگردان برجسته توانستند نقش مهمی در شکوفایی پزشکی این دوره ایفا کنند. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی و مبتنی منابع کتابخانهای به ارزیابی اقدامات خاندان - ماسویه در شکوفایی و رونق علم طب و پزشکی در دوره عباسی) 931 798 ه.ق( بپردازد
خلاصه ماشینی:
"به همین دلیل جبرائیل بن بختیشوع سر پزشک بیمارستان بغداد به دلیل رضایت کاملی که از وی داشته و خدماتی که کرده بود کنیزی را برای وی خریداری کرد و در عیون الانباء این گونه آمده است: «او نسبت به کنیز داوود بن سرابیون عشق ورزید و جبرائیل این کنیز را در عوض دادن800 درهم خریداری نمود و او را به ماسویه عطا کرد که حاصل ازدواج آنها دو پسر به نام یوحنا و برادرش میخائیل بود»(ابن ابی اصیبعه،1965: 242)؛ اما همکاری وی با جبرائیل بن بختیشوع دیری نپایید که به کدورت مابین آنها انجامید و گویا به دلیل حسادتها و رقابتهایی که میان افراد دارای مقام به وجود میآمد، باعث گردید که جبرائیل، ماسویه را از کار در جندیشاپور برکنار کند؛ در صورتی که ماسویه 30 سال در جندیشاپور به داروگری و درمان مشغول بود(نجم آبادی،1353: 2/ 227).
خاندان ماسویه نیز در چنین محیطی به اعتلا رسیدند و پدر این خاندان که ماسویه بود با اینکه شغل سادهی داروگری را در بیمارستان جندیشاپور دارا بود؛ اما در سایهی آزادی و حمایتی که از جانب خلافت وقت مهیا گشت و سایر خاندانهایی که در آنجا به مرتبهی علمی بالاتری رسیده بودند، زمینه حضور و رشد وی آماده شد و فرزندان وی میخائیل و یوحنا نیز با داشتن استعداد وافر در طب و طبابت وارد این حیطه شدند و در واقع از میان فرزندان ماسویه، یوحنا جایگاه وی در طی آثار بسیار گرانبهایی که به جا گذاشته است، روشن میشود؛ زیرا به مرتبهای رسید که همردیف اطبای مشهور شد و به مقامها و القابی دست یافت که نمایانگر حذاقت و توانایی وی در علم طب بوده است."