چکیده:
مقالة حاضر به منظور آزمودن ملاک های رده شناسی آوایی ، واجی ، صرفی ، نحوی و معنایی بر داده های گردآوری شده از گویش کمزاری جزیرة لارک ، واقع در جنوب غربی خلیج فارس نگارش یافته است . پژوهش حاضر از آن رو اهمیت دارد که تا کنون هیچ گونه توصیف زبان شناختی از گویش کمزاری جزیرة لارک ارائه نشده و این امر در شرایطی روی داده است که گویش کمزاری یک گویش ایرانی در خطر است که در مرز شبه جزیرة عربی ، یعنی در محلی که به لحاظ جمعیتی تحت سیطرة زبان عربی قرار دارد، به آن تکلم می گردد. داده های مقالة حاضر، در یک پژوهش میدانی که در پاییز سال ١٣٨٧ در جزیرة لارک صورت گرفت ، توسط نگارنده جمع آوری شده است . برای گردآوری داده های گویشی ٣٣ مصاحبه با دوازده گویشور صورت گرفت . مصاحبه ها بر اساس چهار نوع پرسشنامة مختلف که بر مبنای اولویت های ساختاری و واژگانی متفاوتی سامان یافته اند انجام شد. از جملة ویژگی های آواـ واج شناختی مهم این گویش ، به وجود آواهای لثوی سایشی کناری ، برگشتی روان ، کامی روان و کامی خیشومی می توان اشاره کرد. الگوی هجایی در کمزاری و فارسی نو همانند است . توالی مضافـ مضاف الیه و موصوفـ صفت و استفاده از پیش اضافه ها، وجود پسوند نشان گذار و اشاره در کمزاری از شواهد به دست آمده در این پژوهش است . فعل بی زمان در کمزاری به کار نمی رود و در این گویش مطابقة بین عدد و معدود برقرار است . در کمزاری تمایز جنس دستوری دیده نمی شود. نمایة اعداد از دو تا ده بین کمزاری و دیگر گویش های ایرانی تفاوت نشان نمی دهد، با این حال صورت به کاررفته برای عدد یک در این گویش با دیگر گویش های ایرانی تفاوت دارد. بررسی ساخت های خویشاوندی بیشترین شباهت را بین کمزاری وگویش های لری نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
"پژوهش حاضر از آن رو اهمیت دارد که تا کنون هیچ گونه توصیف زبان شناختی از گویش کمزاری جزیرة لارک ارائه نشده است و اطلاعات موجود در بارة گویش کمزاری ، هرچند محدود ولی به گویش کمزاری کشور عمان اختصاص دارد؛ به همین دلیل ، چنانچه ارائة توصیف از گویش مورد نظر با آزمودن ملاک های رده شناختی آغاز شود، توصیف های مفصل تر بعدی با جهت مندی قابل توجهی میسر می گردد.
بر اساس آنچه گفته شد، پرسشنامة رده شناسی گویشی که برای آزمودن ملاک های رده شناختی در کمزاری مورد استفاده قرار گرفت ، با پرسش اول آغاز شد و در پاسخ به پرسش یاد شده اطلاعات زیر به دست آمد: گویش کمزاری جزیرة لارک تعداد متنوعی از آواهای دندانی / لثوی را به کار می گیرد و قابل توجه است که در این گویش ، به جای آوای لثوی کناری [l]، لثوی کناری سایشی [J] و به جای آوای لثوی لرزان [r]، آوای برگشتی روان [±] به کار می رود.
>@šinæ ræften mur tek@šæn بکارند نخل رفتند آنها آنها رفتند نخل بکارند اکنون به تصریف افعال دوم در نمونه های ٦١ تا ٦٦ توجه کنید: بکاریم tek@šim بکارم tek@šum بکارید tek@ši بکاری tek@ši بکارند tek@šæn بکارد tek@šæ دو نمونة ٦٧ و ٦٨ نیز در زیر ارائه شده است تا بر این نکته تأکید گردد که کمزاری از افعال بی زمان استفاده نمی کند: 67.
teh@tum š@m texurum بخورم شام می خواهم می خواهم شام بخورم با توجه به نمونة ٦٨ و نمونه های متعدد دیگر از این دست ، روشن می شود که گویش کمزاری جزیرة لارک مانند فارسی نو از نوع ضمیرانداز است ."