چکیده:
از نظر لغوی امنیت اقتصادی مرکب از دو واژهی امنیت و اقتصاد است. امنیت بهطور کلی مفهومی غیر توسعهیافته ،مبهم، نارسا و از نظر ماهیتی جدالبرانگیز، همچنین و از لحاظ شخصیتی متباین و متناقض است. امروزه امنیت اقتصادی مهمترین شاخص توسعهیافتگی است. اصولا نظام اقتصادی در هر کشور تنها درسایه امنیت اقتصادی تحقق مییابد. علیرغم غلبه گرایشهای نئولیبرالیستی در جهان که معطوف به دولت حداقل و محدود کردن هر چه بیشتر دولت میباشد، در وجه تامین امنیت، دولت همچنان بازیگری بیبدیل برجای مانده است. بهعلاوه با پیدایش ساختار دولت نوین تعریف مجدد نحوه ارتباط آن با جامعه که در چارچوب قواعدی مشخص به نام "قانون" صورت میگیرد، تامین امنیت نیز مطابق آن تعریف گردیده و بر اساس اینکه ارزشهای عام هر جامعه در قواعد و قوانین اساسی متبلور میگردد، ازاینرو رعایت این قواعد و قوانین و نظارت بر حسن اجرای آن در برنامه امنیتی دولتها گنجانده شده است. بنابراین بهطور کلی میتوان گفت که امنیت عبارت است از رها بودن از خطر یا ترس، و هرگاه فرد، سازمان، دولت یا جامعهای واقعا از خطر موردنظر رها بوده یا در مقابل آن حفاظت شود، گفته میشود که آن فرد، سازمان، دولت یا جامعه، از امنیت برخوردار است. امنیت دارای یک وضعیت نسبی است و هرگز فرد در معیار خرد، و کشور در مقیاس کلان نمیتواند مدعی برخورداری از امنیت صددرصد باشد. بحث اصلی در مورد جزء امنیت اقتصادی آن است که درصد تغییرات متغیرهای امنیت اقتصادی بهعنوان اجزای امنیت اقتصادی در نظر گرفته میشود. در این پژوهش با هدف بررسی ارزیابی امنیت اقتصادی کشور عواملی تاثیرگذار بر امنیت اقتصادی شامل توسعه انسانی، امنیت اشتغال، امنیت سرمایهگذاری مورد بررسی قرار گرفته است و نیز بر توسعه انسانی، امنیت اشتغال، امنیت سرمایهگذاری، نیز عواملی از قبیل امنیت اقتصادی فردی و امنیت اقتصادی گروهی (سطح کشور) موثر بودهاند. بر امنیت اقتصادی فردی و امنیت اقتصادی گروهی (سطح کشور)، اقتصاد مبتنی بر دانش فنی و سیاستهای دولت موثر بوده و عواملی که بر اقتصاد مبتنی بر دانش فنی و سیاستهای دولت اثر دارند عبارتاند از عوامل اقتصادی موثر بر عملکرد فعالان اقتصادی در فضای کلان اقتصاد و عوامل اقتصادی موثر بر فضای فعالیتهای اقتصادی سرزمین، و نیز بر عوامل اقتصادی موثر بر عملکرد فعالان اقتصادی در فضای کلان اقتصاد عواملی از قبیل احساس امنیت خاطر نزد فعالان اقتصادی موثر بودهاند. و بر عوامل اقتصادی موثر بر فضای فعالیتهای اقتصادی سرزمین عواملی از قبیل برخورداری از توزیع عادلانه اقتصادی، نقش امنیت اقتصادی در رفاه اقتصادی، برخورداری از رشد اقتصادی، تولید ناخالص داخلی و میزان رشد آن موثر بوده است.
خلاصه ماشینی:
"[45] 12- عوامل اقتصادی مؤثر بر عملکرد فعالان اقتصادی در فضای کلان اقتصاد احساس امنیت خاطر نزد فعالان اقتصادی مطالعات فراوان و در حال گسترشی برنقش گروهی از متغیرها از قبیل درآمد، توسعه نهادی و بازارهای مالی بر رشد اقتصادی و امنیت اقتصادی تأکید دارند (لوین،1997 )[46] در این رابطه، بازارهای مالی، بهعنوان یکی از عوامل مهم در فرایند رشد اقتصادی، بهوسیله بسیاری ازا اقتصاددانان مورد توجه قرارگرفته است.
نکته قابلتأمل در خصوص نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آن است که این نرخ بهتنهایی بیانگر وضعیت بهتر یک کشور در مورد یک شاخص نیست، بلکه میزان تغییرات آن در یک سال نسبت به سال گذشته بسیار مهمتر و تعیینکنندهتر است[62] میتوان عنوان نمود که یکی از شاخصهای امنیت اقتصادی و توسعهیافتگی نسبت به اعتبار بخش خصوصی به تولید ناخالص داخلی است که در مقیاس بین کشوری استفاده میشود اگرچه ارائه تسهیلات به بخش خصوصی برای رشد اقتصادی و کاهش فقر از اهمیت خاصی برخوردار است اما این شاخص خود به تنهائی یک متغیر سیاستگذاری نیست و بزرگ بودن این نسبت اصلا به معنای بهتر بودن آن نیست، زیرا رشد سریع در پرداخت تسهیلات به بخش خصوصی اگر با زیرساختهای کلان اقتصاد، چارچوب حقوقی قراردادها و مبانی دستیابی به اطلاعات هماهنگی نداشته باشد امکان وقوع بحرانهای مالی و بروز اختلالات در نظام بانکی، دور از انتظار نخواهد بود.
Levine Ross and Demirguc-Kunt, Asli, (2008), Finance, Financial Sector Policies, and Long Run Growth, World Bank, Policy Research Working Paper 4469.
), Proceedings of the World Bank Annual Conference on Development Economics, Washington, DC."