چکیده:
مرز جداکننده بین گوشته و پوسته زمین، مرز موهو نامیده میشود. این مرز بیانکنندهی تغییر عمده در سرعتهای لرزهای، ترکیبات شیمیایی و سنگشناسی است و عمق آن در تشخیص ساختار کلی پوسته، زمین و تکتونیک ناحیه مورداستفاده قرار میگیرد. بامطالعهی عمق موهو میتوان ضخامت پوسته را در نواحی مختلف موردبررسی قرارداد. ازآنجاییکه آذربایجان ازلحاظ ساختار زمینشناسی و حرکات تکتونیکی، دارای پیچیدگی خاصی میباشد، بررسی ضخامت پوسته در مطالعهی ساختارهای زمینشناسی نواحی مختلف آن حائز اهمیت است. برای تعیین ضخامت پوسته با استفاده از دادههای گرانی نیز ابتدا بیهنجاری هوای آزاد و تصحیح توپوگرافی محاسبه میشود و از طریق آنها بیهنجاری بوگهی کامل محاسبه میگردد. اطلاعات بیهنجاری بوگه کامل در یک فرآیند وارون سازی، همانند فرآیند تکراری در فضای فرکانس به روش پارکر ـ اولدنبرگ، وارد میشوند و نتیجهی آن تخمین عمق موهو برای منطقهی موردبررسی میباشد. در این پایاننامه بیهنجاری بوگه کامل برای آذربایجان دارای مقدار بیشینه 17 میلی گال و مقدار کمینه 160- میلی گال محاسبه گردید و میانگین عمق موهو نیز 40 کیلومتر با دقت 6.5 متر برآورد گردید.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به ارتباط مستقیم تصحیح بوگه ساده با ارتفاع منطقه، این تصحیح با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی SRTM برآورد گردید و بر طبق آن، حاشیه غربی دریای خزر به دلیل ارتفاع کم دارای مقادیر کمتر و ارتفاعات زنجان ، اردبیل و آذربایجان شرقی از جمل سهند و سبلان دارای مقادیر بزرگتری میباشند.
این برنامه در نرمافزار متلب نوشتهشده و به این صورت است که دادههای بیهنجاری بوگهی کامل را بهصورت شبکهبندی شده قبول میکند و موارد زیر باید مشخص باشد: 1- تعداد سطر و ستونهای گرید 2- اندازه طول و عرض جغرافیایی منطقه برحسب کیلومتر 3- متوسط عمق ناپیوستگی موهو برای هر منطقه 4- اختلاف چگالی بین پوسته و گوشته 5- مقیاس همگرایی 6- مشخص کردن پارامترهای فیلتر پایین گذر در این برنامه میتوان از دادههای ورودی با حجم بالا استفاده کرد و بیهنجاری گرانشی استفادهشده برحسب میلی گال، چگالی برحسب گرم بر سانتیمتر مکعب، متوسط عمق ناپیوستگی و فاصله شبکهبندی برحسب کیلومتر، فیلتر استفاده شده برحسب −1 و مقیاس همگرایی بهصورت معیار جذر میانگین مربعی بین ℎ و ℎ +1 در فرآیند تکرار بوده که آنهم برحسب کیلومتر است.
با توجه به اینکه دو پارامتر متوسط عمق موهو و اختلاف چگالی بین پوسته و گوشته برای ناحیهی موردمطالعه در برآورد عمق موهو توسط برنامه وارون سازی نقش مهمی را ایفا میکنند و با توجه به اینکه منطقه آذربایجان ازلحاظ زمینشناسی و پوستهای ناحیهای متنوع به شمار میرود، پیشنهاد میشود با تقسیم کردن منطقه آذربایجان به نواحی که ازلحاظ ساختاری به هم شبیه هستند، با استفاده از پارامترهای دقیقتر عمق موهو تخمین زده شود تا دقت نتایج بهدستآمده افزایش یابد."