چکیده:
پس از پيروزي انقلاب اسلامي، تدوين قانون اساسي از مسائل اساسي بود كه بايد به سرعت تهيه مي شد. در پيشنويس هاي قانون اساسي حتي پيش نويسي كه به دستور امام خميني(ره) نوشته شده بود، ذكري از اصل ولايت فقيه نبود، از اين رو پس از شكل گيري مجلس خبرگان قانون اساسي و طرح ولايت فقيه به عنوان يكي از اصول قانون اساسي، واكنش هاي برخي گروه ها را در پي داشته است. بهطوريكه حتي به طرح انحلال مجلس نيز كشيده شد. با توجه به اين كه امام موضع روشني در مورد ولايت فقيه داشتند، و از سوي ديگر بر تسريع قانون گذاري، دور شدن از جو ملتهب انقلابي و تثبيت نظام اصرار مي ورزيدند با تدابير به موقع خود، موجبات تصويب قانون اساسي را طي يك روند قانوني فراهم آوردند و بعد از اضافه شدن اين اصل، از آن به عنوان بهترين اصل ياد كرد. بعد از ده سال از اجراي قانون اساسي، امام دستور بازنگري را صادر و طي جلسات شورا لفظ «مطلقه» ذيل اصل 57 به قانون اساسي اضافه شد. آن چه مهم به نظر ميرسد اين است كه اصل ولايت مطلقه فقيه، پس از بررسي هاي لازم و همه پرسي در قانون اساسي گنجانده شد، كه يكي از امتيازات قانون اساسي و به عنوان ظهور راي مردم در انتخاب نوع حكومت و سرنوشت خويش است.
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که نه در پیشنویس قانون اساسی و نه پس از تصویب قانون اساسی توسط خبرگان به واژه ولایت «مطلقه» فقیه تصریح نشده بود، سؤالی که مطرح میشود این است که با توجه به اهمیت ولایت مطلقه فقیه که در رسیدن به اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی دارای جایگاه ویژهای است، و نیز با عنایت به این که متن تصویبی به رؤیت امام نیز رسید، چرا ایشان علیرغم اطلاع از عدم ذکر ولایت مطلقه فقیه، آن را تأیید نمودند؟ عدهای با استناد به همین مطلب، ولایت مطلقه فقیه را جزء مطالبات عمومیمردم ندانسته و یا در مبنای امام خمینی+ در حکومت خدشه وارد کردهاند.
» (میری، 1377) از سوی دیگر عدهای از مخالفین طرح، با ادعای تکمیل بودن اصل پیشنویس از آن دفاع کردند چرا که در پیشنویس قانون اساسی حرفی از ولایت فقیه و اختیارات وی به میان نیامده بود و رئیسجمهور و به تبع آن نخست وزیر اختیارات بیشتری داشتند: «قانون اساسی پیشنهادی توسط عدهای از افراد اسلام شناس و مورد اطمینان تهیه شده و تا آنجا که بنده اطلاع دارم این قانون به تصویب شورای انقلاب و مراجع تقلید و رهبر انقلاب رسیده است.
(امام خمینی، 1378: 21 / 218 ـ 217) سیر طرح ولایت «مطلقه» فقیه در قانون اساسی در روند تصویب قانون، ولایت فقیه مفهوم جدیدی نبود زیرا هنگام طرح انحلال مجلس خبرگان به علت اتمام مهلت قانونیاش، امام فرمود این مشکلی نیست من از ولایت خودم استفاده میکنم و همان طور که به این دولت و جریان مشروعیت دادم، خودم هم بهعنوان طبق تعریف شهید بهشتی، مالکیت شخصی یعنی این که فرد مالک چیزی شود و این یک اصل مسلم است."