چکیده:
این پژوهش در صدد است تا ضمن تبیین بیانیه های سوررآلیسم ، وجوه آن را در اسرارالتوحید بکاود و نمونه آن یا نزدیک به آن را در این کتاب ارزشمند که به بیان حالات و احوالات و اقوال شیخ ابوسعید ابوالخیر (٣٥٧-٤٤٠) اختصاص دارد، نشان دهد. بدیهی است نتایج حاصل از این پژوهش دال بر تفکرات سوررآلیستی ابوسعید نیست و عدم انطباق کامل این کتاب با بیانیه های سوررآلیستی که در نتیجه گیری مقاله به آن اشاره شده است نیز دال بر کم اهمیّت بودن اسرارالتوحید تلقی نمی شود. نتایج حاصل از این تحقیق حکایت از آن دارد که بعضی از ویژگی های نزدیک به ویژگی های سوررآلیسم در این اثر عرفانی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"اصول سوررآلیسم ١- خواب و رویا ٢- امر شگفت و جادو ٣- جنون و دیوانگی ٤- تصادف عینی ٥- نگارش خودکار ٦-اشیاء سوررآلیستی ٧- طنز و هزل بعضی از مفاهیم اسرارالتوحید که با اندیشه ها و فرمان های سوررآلیسم نزدیکی دارند ولی جزء فرامین اصلی نمی باشند و با عناوین دیگری یافت شده اند، مانند اشراف بر ضمایر و پیشگویی در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند.
در کتاب اسرارالتوحید ٢٥ مورد از پیشگویی های یافت شده است که تنها به ذکر ٢ نمونه از آنها پرداخته یم : نمونه حکایات : ٢-٤-٢-١- بوسعید خشاب گفت ، که خادم خاص شیخ ما بود، ابوسعید قدس الله روحه العزیز، که روزی شیخ ما از خانقاه کوی عدنی کویان بیرون آمد تا به گرمابه شود.
٤٦ مورد -118-117-114-113-101 -90 -88 -83 -81-79 -76-68 -62 -60 -59 -160 -159 -132 -131 -130-129 -128 -127 -126 -123-122-120 -205 -189-188 -186 -185 -184-182-167 -166 -165 -164 -163 - 353 -272 -232 -216 نمودار :١ درصد فراوانی بسامد مؤلفه های سوررآلیسم در اسرارالتوحید اشراف بر ضمایر 14% پیشگویی 34% طنز 17% خواب 17% 18% امر شگفت -3 بحث و نتیجه گیری : دست یابی به متون عرفانی و رفتار و گفتار و حالات عرفا از مهم ترین مطالبی است که باید در حوزة تحقیقات ادبی مد نظر قرار گیرد.
٢- اگرچه ویژگی های سوررآلیسم که بیشتر با ادبیات غرب نزدیک است به تمامی در اسرارالتوحید قابل تحقیق نیست ، اما پژوهش حاضر نشان می دهد که شباهت ها و نزدیکی هایی بین سوررآلیسم و اندیشه ها و رفتارهای ابوسعید وجود دارد."