چکیده:
عصر صفوی ، دوران مهاجرت گستردة شعرای ایران به قلمرو گورکانیان هند و دکن است که رونق شـعر فارسی و گسترش فرهنگ ایرانی و زبان فارسی را در هند در پی داشت . این مهاجرت ها در دورة سلطنت شاه طهماسب اول صفوی آغاز شد و در دورة سلطنت جلال الدین محمد اکبر به اوج خود رسید. حمایت دربار گورکانی از هنرمندان و شعرای ایرانی مهاجر سبب شد تا مکاتب نوین هنری و ادبی در کشور هند به وجود آید. همایون و اکبرشاه و نیز دولتمردانی چون خان خانان عبدالرحیم و نواب ظفرخان ، همـواره با شعرا و هنرمندان مصاحبت داشتند و از حمایت و ترغیب آنان غافل نبودنـد. در میـان ایـن مهـاجران ، تعدادی از شعرای اصفهانی بودند که به هندکوچیدند. در این مقال به ذکر شرح حال تعدادی از شـعرای مهاجر اصفهانی به هند پرداخته شده است .
خلاصه ماشینی:
"بیت زیر ازوست : در جهان هر جا بلایی بـود از مـا درگذشـت غیربخت تیره کو چون سایه در دنبال ماسـت (شفیق اورنگ آبادی ، ص٢٤٧) اوحدی بلیانی گوید: «ملا مجلسی اصفهانی ـ از شاگردان محتشـم بـود، بسـیار خـوش طـرز و صاحب قدرت آمده بود در سخن ، و مردی متقی ، صـاف طبـع ، درویـش نهـاد، عاشق پیشه واقع بود، همیشه در صفاهان کارخانـة جـولاهگی داشـت ، کسـب معیشت به همان کردی ، و درین اواخر به محمدزمان نام جوانی عاشق شد، که پسر استاد علی طباخ بود، و آن پسر چون خالی از جوهری نبود، مرتبه مرتبـه از وی تربیت یافت ، و ترک پدر و مادر کرده با وی به هند آمـد، هـر دو لختـی سیار بودند، اتفاقا در دولت آباد و احمدآباد نزد خواجه بیگ میرزا١ ولد معصـوم بیگ ٢ رفته که حاتم زمان و از خوش فهمان کامل دانای جـامع دوران اسـت ، و بنده در ایران به خدمت بسیار رسیده ام ، و شعری می گذارنـد و هـزار روپیـه از وی گرفته و هزار رویپة دیگر از هر جانب به چنـگ آورده قصـد مراجعـت بـه عراق داشته که در همان حوالی به حق می پیوندد، و چنان ظاهر شد که همان محمد زمان او چیزی در کارش کرده بوده و بعد از او اسباب او را تصرف کرده و در گجرات و آگره در سیر است » (گ ٦٩٧)."