چکیده:
تحلیل گفتمان سازمانی رویکردی کیفی و نوین در واکاوی طبیعت گفتمان در سازمان به شمار میآید. این پژوهش از دیدگاه روششناختی، در بستری پساساختاری بر آن است تا به بررسی پدیدهای برجسته در گفتمان سازمانی؛ «رهگفتهای ارتباطی» بپردازد. از این رو، به مدت هشت روز گفتوگوی سه نفر در محیط کاری (دفتر آموزش دانشکده) ضبط، پیادهسازی و به متن (پیکره) تبدیل گردید، تا بتوان در بررسی کاربرد رهگفتهای ارتباطی این محیط کاری از آن بهره جست. بر اساس تحلیل پیکره و یافتههای پژوهش رهگفتهای ارتباطی در پنج دسته از یکدیگر باز شناخته شدند؛ روایات عمومی، روایات سازمانی، تعارفات، گفتارهای میانه و گفتارهای ارتباطی- اجرایی. همچنین، برآیند به عمل آمده نشان میدهد که برآورد و ارزیابی فعالیت سازمانی، ایراد رفع مسئولیت، انتقاد از روند انجام فعالیت، اظهار ناخشنودی از شرایط کاری و ابراز هویت سازمانی، در کنار رهگفتهای اجرایی از جمله کارکردهای رهگفتهای ارتباطی است. بر اساس برآیندهای پیشگفته، پیشنهاد میشود که به نقش روششناختی و معرفتشناختی «تحلیلگفتمان سازمانی» در بررسی طبیعت گفتمان سازمان توجه بیشتری شود؛ زیرا بکارگیری این روش کیفی، موضوعی محوری در درک و برداشت درست از پدیدههای پیچیده سازمانی و امری مهم در واکاوی فرهنگ سازمانی به شمار میرود. افزون بر این، از این روش نوین میتوان برای افزایش آشنایی پژوهشگران با گفتمان سازمانی و همچنین در امر آموزش منابع انسانی و گسترش سرمایه اجتماعی نیز بهره جست.
خلاصه ماشینی:
"بـه بـاور ون دایـک بـا اتخاذ شیوة پژوهشی تحلیل گفتمان میتوان زبان را در سه سطح بررسی کرد، الف ) سطح کـاربری زبانی ٢؛ این سطح بررسی صرف زبان شناختی برای مطالعات خـاص زبـان شناسـی و کاربردشناسـی زبان را دربرمیگیرد؛ ب ) سطح روان شناختی-زبانی ٣؛ بررسی کارکرد زبـان در برقـراری ارزش هـا، 4 باورها و اندیشه های ذهن بنیاد در تعاملات بین فردی؛ ج ) سطح جامعـه شـناختی- زبـانی ؛ بررسـی نقش زبان در تعاملات اجتماعی خرد و کلان که طی آن افراد به تعامل یا کنش اجتمـاعی دوسـویه میپردازند (٥٢.
بریدة [٩-٢-H]، نمونه ای کامل از رهگفت اجرایی است ، زیرا هر دو نفر فقط با هدف انجام دادن یک فعالیت سازمانی (ثبت نام دانشجو) گفت وگو کرده اند و هیچ کلامـی کـه دربردارنـدة رهگفـت ارتباطی باشد (مانند الف ١، ب ٣) در این گفت وگو دیده نمیشود.
هدف اصلی گویش وران از ارائه رهگفت های ارتباطی در کلام سازمانی چیست ؟ گفتنی است ، برای پاسخ به پرسش هـای پـژوهش از روش تحلیـل گفتمـان ، روشـی بـا مبنـای زبان شناختی و رویکردی بین رشته ای میان زبان شناسی و علوم رفتاری بهره میبریم .
ایـن رهگفـت بـه بـاور نویسـندگان در مقایسـه بـا نمونه های قبلی ویـژه اسـت ، زیـرا از سـویی، نشـانه ارزیـابی مثبـت دو نفـر (مـدیر و کارمنـد) از انجام دادن فعالیت سـازمانی اسـت و از سـوی دیگـر، نشـانه تثبیـت ارتبـاط بـین فـردی دو نفـر و برگرداندن این رابطه به وضعیت قبلی (قبل از ابراز نارضایتی از سوی کارمند) است ."