چکیده:
امنیت از مهم ترین مولفه های شهری در مباحث سیاسی شهر بوده و بسیاری از مسائل سیاسی شهر تحت تاثیر فرایند های تامین امنیت تحقق پذیر می گردند . در واقع امنیت درفضاهای شهری یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت زندگی و کیفیت فضا محسوب میشود و به رغم اینکه مساله امنیت درهر جامعه یک مقوله پیچیده و دارای ابعاد متنوع ومتعدد اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی است، درتامین این نیاز نمی بایست از نقش وتاثیر شهرسازی وعوامل محیطی غافل شد . از این رو یکی از مباحث کاربردی برنامه ریزی شهری در حوزه سیاست شهر را می توان توجه به استراتژهای های طراحی شهری در جهت مقابله با جرم و ناامنی یا نظریه CPTED را نام برد. تئوریCPTED که مخفف crime prevention through environmental design است، به معنای پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی تلاش می کند تا با استفاده از روش های طراحی مناسب فضا ها ی زندگی شهروندان را در ابعاد خرد تا کلان آز واحد های مسکونی و تجاری تا ملاحظات طراحی فضاهای عمومی باز و بسته ی شهری ایمن سازی نموده و احتمال بروز ناامنی و ارتکاب یه جرایم را به حدافل برساند با استفاده از این نظریه می توان به جای کاربرد تکنیک های صلبی مقابله با نا امنی در فضاهای شهری همچون استفاده از سیستم های پلیسی به روش های ایجابی مبتنی بر طراحی تخصصی پرداخته و میزان ارتکاب به جرایم را به طور نامحسوس به حداقل ممکنه رساند. رویکرد CPTED در طراحی و برنامهریزی محیط و منظر شهری ، در تلاش است تا با رعایت استانداردهای ویژه ای در ساخت و سیمای محیط کالبدی، به ارتقا ایمنی در شهردست یافته و از این راه به احساس امنیت ساکنین شهر کمک نماید. ایجاد امنیت از طریق طراحی محیطی (CPTED)برای اولین بار توسط شهر ساز معروف آمریکایی جین جیکوبز عنوان شد و سپس با ایده های مربوط به طراحی فضاهای قابل دفاع و شیوه های برخورد طراحی فضاها با ایده پیشگیری از جرم در آنها گسترش یافت. استراتژی CPTED در ارتباط با طراحی در جهت کاهش جرم شامل اصولی بنیادین است که عبارتند از : تعیین قلمرو، افزایش امکان نظارت و مراقبت طبیعی ، روشنایی ،منظرسازی ، امنیت فیزیکی، کنترل دسترسی، پشتیبانی فعالیت ، نگه داری که بدون دانستن آن ها نمی توان از این تکنیک استفاده نمود لذا جهت ادراک صحیح از روش کاربردی این تکنیک باید با این اصول و روش اعمال آن در کشور های دیگر آشنا شد . در مقاله حاضر به ویژگی های و روش های کاربرد ی آن در ایجاد امنیت شهری پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
"و به دنبال این پاسخ است که : " چگونه ممکن است که فضاهای شهری به گونه ای سامان داده شود که رفتارهای ناهنجار کاهش یابد؟" می توان با طراحی مناسب از ارتکاب به جرایم در اماکن خصوصی و عمومی شهری و سکونتگاههای شهروندان و محیط های انسان ساخت پیشگیری نمود مدافعین این نظریه بر این باور هستند که " ارتکاب جرائم معلول فرصت های جرم خیزی است، ".
استراتژی CPTED در ارتباط با طراحی در جهت کاهش جرم شامل موارد زیر است: (1 تعیین قلمرو( territoriality) 2) افزایش امکان نظارت و مراقبت طبیعی (Natural surveillance) 3) روشنایی (lighting) 4) منظرسازی (land scaping) 5) امنیت فیزیکی (physical security) 6) کنترل دسترسی (access control) 7) پشتیبانی فعالیت (activity support) 8) نگه داری (maintenance ) تعیین قلمرو قلمروگرایی ( Territoriality) تقویت قلمروها از طریق افزایش تفاوت میان فضاها و بهبود ارتباط آنها، کنترل جامعه را مسیرمی سازد.
بلکه این رویکرد در غالب بخشی از سیاست جامع و درکنار اجرای سایر راهبردهای پیشگیری از جرم، می تواند بخشی از امنیت را به وجود بیاورد مطالعات نشان می دهد انتخاب روش های کنترل غیر طراحی مثل استفاده از سیستم مدار بسته ، حضور نیروهای امنیتی وسایر روش های مشابه اگر چه موجب بیرون راندن گروه های خاص با رفتار های ناهنجار از فضاها عمومی شهری شود ولی این امر بر استفاده عمومی تاثیر سوء داشته ونارضایتی عمومی را نسبت به استفاده از این فضا ها افزایش می دهد."