چکیده:
به منظور بررسي اثر تغيير كاربري اراضي از جنگل هيركاني به اراضي كشاورزي ديم (كلزا) و آبي (شاليزار) بر برخي ويژگي هاي شيميايي خاك در منطقه زرين آباد ساري، از هر كاربري در چهار تكرار از دو عمق 0-20 و20-50 سانتي متر نمونه برداري شد. براساس نتايج، تغيير كاربري اراضي جنگل به شاليزار سبب افزايش مقدار واكنش خاك از 43/6 به 52/7 شد؛ اما تبديل آن به كشت ديم (كلزا) اثر معنا داري بر واكنش خاك نداشت. تغيير كاربري اراضي جنگل به ديم به كاهش 5/46 درصدي كربن آلي منجر شد كه اين كاهش در تبديل جنگل به شاليزار، 38 درصد بود. مقدار نيتروژن نيز طي تغيير اراضي جنگل به كشت ديم كاهش يافت؛ اما اين كاهش در تبديل آن به شاليزار معنادار نبود. تغيير كاربري سبب افزايش چهار برابري مقدار فسفر جذب شدني در اراضي ديم و افزايش دوبرابري در اراضي تبديل شده به شاليزار شد؛ اما بر مقدار پتاسيم جذب شدني و ظرفيت تبادل كاتيوني خاك اثري نداشت. كمترين مقدار قابليت هدايت الكتريكي، در كشت ديم مشاهده شد. بنابراين، پيشنهاد مي شود كه هرگونه تغيير كاربري در منطقه با احتياط صورت گيرد و در اراضي تغييريافته، با به كارگيري شيوه هاي كارامد مديريت اراضي، اثرهاي نامطلوب حاصل از تغيير كاربري تعديل شود.
خلاصه ماشینی:
بـه همـین دلیـل ، ایـن پژوهش به منظور بررسی اثر تغییر کاربری اراضی از جنگل به اراضی کشـاورزی دیـم (کلـزا) و آبـی (شـالیزار) بـر برخـی ویژگیهای شیمیایی خاک از جمله pH، کربن آلی، مقدار نیتروژن کـل ، فسـفر و پتاسـیم جـذب شـدنی، قابلیـت هـدایت الکتریکی و ظرفیت تبادل کاتیونی در منطقۀ زرین آباد ساری انجام گرفت .
اگرچه نیک نهاد و مارامایی (١٣٩٠) تفاوت معناداری بین کاربریهای مختلف از نظر مقدار واکنش خاک مشاهده نکردنـد، پژوهشگرانی چون کیانی و همکاران (١٣٨٦)؛ شعبان زاده و همکاران (١٣٩٠)؛ بولان و همکـاران (١٩٩١)؛ اسـلام و ویـل (٢٠٠٠)؛ بکت و استروس نیجدر (٢٠٠٣) و تجادا و گنزالز (٢٠٠٨) اعلام داشتند که واکنش خاک طی تغییر کاربری جنگل به اراضی کشاورزی تفاوت معناداری نشان داده است .
به طور کلی، نتایج تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از آن است که تغییر کاربری اراضی از جنگل به زراعی سبب کاهش نیتروژن خاک میشود (شکل ٣).
کیانی و همکاران (١٣٨٦: ٤٥٣) نیز در استان گلستان مشاهده کردند که نیتروژن بر اثر تبدیل جنگل به اراضی کشاورزی، به طور تقریبی به مقدار یک سوم کاهش یافته است .
مقدار پتاسیم جذب شدنی در جنگل ، کشت دیم و شالیزار (داده ها مربوط به میانگین دو عمق است ) اثر تغییر کاربری بر پتاسیم جذب شدنی خاک نتایج اندازه گیری مقدار پتاسیم موجود در عمق ٠-٢٠ و ٢٠-٥٠ سانتیمتری در جدول ١ ارائه شده اسـت .
"Land-use Effects on Organic Matter and Physical Properties of Soil in a Southern Mediterranean Highland of Turkey".