چکیده:
يكي از روش هاي شناسايي مناطق آسيب پذير از آلودگي، استفاده از شاخص هاي كيفي است. در ميان شاخص هاي كيفي موجود، شاخص دراستيك براي آسيب پذيري آب زيرزميني از آلودگي، كاربرد فراواني دارد. اين شاخص از تركيب هفت مولفه مختلف به دست مي آيد كه هريك وزن منحصر به فردي دارد. تاكنون بيشتر پژوهش هايي كه با اين شاخص صورت پذيرفته، تنها به تهيه نقشه آسيب پذيري آبخوان منجر شده و كمتر به مبحث واسنجي و بهينه سازي ضرايب ورودي اين الگو پرداخته است. پژوهش پيش رو، با هدف بررسي وضعيت آسيب پذيري آبخوان دشت بيرجند و افزايش دقت الگوي دراستيك صورت پذيرفت. براي اين منظور، نقشه آسيب پذيري دشت بررسي شده در اين پژوهش، با استفاده از شاخص دراستيك به دست آمد. سپس با توجه به مقدار غلظت نيترات آزمايش شده در چاه هاي مشاهده اي موجود در منطقه، واسنجي الگو با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) انجام گرفت. براي اين كار، مولفه هاي الگوي دراستيك با توجه به مقدار ناسازگاري به مثابه قيد، با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي، الگوسازي شد. نتايج اين پژوهش، از افزايش دقت الگوي دراستيك اصلاح شده نسبت به حالت كلي و رابطه همبستگي زياد بين وزن هاي اصلاح شده با روش تحليل سلسله مراتبي و غلظت نيترات مشاهده اي حكايت دارد.
خلاصه ماشینی:
نتایج این پژوهش ، از افزایش دقت الگـوی دراسـتیک اصـلاح شـده نسبت به حالت کلی و رابطۀ همبستگی زیاد بین وزن های اصلاح شده با روش تحلیل سلسله مراتبی و غلظت نیترات مشاهده ای حکایت دارد.
نتایج پژوهش آنها با واسـنجی وزن و رتبه ها الگو براساس تشکیل ماتریس همبستگی و کمترین مقدار ضریب ناسازگاری در روش تحلیـل سلسـله مراتبـی کـه به دست آمد نشان داد که وجود عوامل زمین شناسی عامل مهمی در آسیب پذیری آلودگی آب های زیرزمینـی بـوده اسـت .
در این پژوهش ، به منظور بررسی آسیب پذیری آبخوان بیرجند برای مـدیریت زیسـت محیطـی منـابع آب زیرزمینـی، محدوده های آسیب پذیر با استفاده از الگوی دراستیک شناسایی شد و سـپس بـا روش تحلیـل سلسـله مراتبـی، واسـنجی وزن ها و رتبه های الگو براساس نتایج به دست آمده از غلظت نیترات در چاه های مشاهده ای انجـام پـذیرفت .
یکـی از مهم ترین شاخص ها برای ارتقای وزن و رتبه های الگوی دراستیک با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، در نظر داشتن غلظت نیترات در چاه های مشاهده ای است .
در این طرح ، به منظور بررسی آسیب پذیری به روش دراستیک ، از داده های نیترات مشاهده ای آزمایش شده در سـال ١٣٩٠ در آبخوان بیرجند استفاده شد.
در این پژوهش ، با استفاده از سامانۀ اطلاعات جغرافیایی و شاخص آسیب پذیری دراستیک ، مناطق حساس بـه آلودگی در سفرة آب زیرزمینی بیرجند تجزیه و تحلیل شد.