چکیده:
چگونگی نگاه به کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش از چالشهای اخیر نظام برنامهریزی فضایی کشور بوده است که موجب تکوین مفاهیمی مانند مجموعهشهری و منطقهکلانشهری شده است. شناخت کلانشهر تهران و گسترة پیرامونش با نگرش نومنطقهگرایی و برای دستیابی به تمرکززدایی و رقابتپذیری و جهانیشدن، کاربستِ ساختاری پویاتر را میطلبد. پژوهش حاضر با تکیه بر تحلیلِ تطبیقی تلاش میکند الگوی فضایی شهر- منطقه را متناسب با سازمان فضایی ایران بهینهسازی کرده و محدودة فضایی شهر- منطقة تهران را با بهرهگیری از تحلیل جریانهای عملکردی و تخمین فاصلة 85 نقطة شهری در محدودة 250 کیلومتری جادهای تهران با دو روش استقرایی و استنتاجی در نرمافزار GIS تعیین کند. دادههای مورد نیاز به روش کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شدهاند. یافتههای پژوهش نشان میدهند کلانشهر تهران و نواحی پیرامونش در الگوی فضایی شهر- منطقه با دو هسته و 41 شهر پیرامونی تبیین میشود. این محدوده نشاندهندة ردپای عملکردی کلانشهری تهران برآمده از جریانهای روزانه و هفتگی مبتنی بر منطقِ فضایی فراتر از تقسیمبندیها و محدودیتهای کالبدی، سیاسی و اداری است.
خلاصه ماشینی:
کارشناس ارشد شهرسازي، دانشکدة معماري و شهرسازي، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران ، ايران (تاريخ دريافت : ١٣٩٥/٠٣/٠٣؛ تاريخ پذيرش : ١٣٩٥/٠٦/٢٢) چکيده چگونگي نگاه به کلان شهر تهران و نواحي پيرامونش از چالش هاي اخير نظام برنامه ريزي فضايي کشور بوده اسـت کـه موجـب تکـوين مفاهيمي مانند مجموعه شهري و منطقه کلان شهري شده است .
با توجه به ماهيت پژوهش ، اين تحقيق با هدف پاسخگويي به اي-ن پرس-ش ه-ا انج-ام گرفت-ه است : کلان شهر تهران و نواحي پيرامونش به عنوان پدي-دة فض-ايي مش-خص برآم-ده از جري-ان ه-اي عملکردي روزانه و هفتگي، چه سط حي از فضا را پوشش ميدهد؟ چگونه ميتوان محدودة فضايي بهينه براي الگوي مورد نظ ر را شناسايي کرد؟ پديدة فضايي شکل گرفته در اث-ر اي-ن تع-املات چ-ه الگويي دارد؟ مباني نظري و پيشينۀ تحقيق سابقة نگاه به پديده هاي فضايي به مثابة محدوده اي فراتر از مرزهاي کالبدي ش-هرها، پيش-ينه اي ب-ه قدمت خود شهر دارد.
در اين پ-ژوهش تلاش شده است محدودة فضايي شهر- منط قه براي کلان شهر تهران و سکونتگاه هاي پيرامونش ب-ر پاية تحليل نظ ام جريان هاي عملکردي ارائه و بهينه سازي شود.
ويژگيهاي عناصر سازمان دهندة شهر- منطقه عناصر اصلي در مفهوم شهر- منطقه ماهيت شاخص ها محدودة فضايي ساختار فضايي سازمان فضايي جريان هاي آونگي روزانه يا براساس جريان ، گره و مرزبندي عملکردي دو بخش هسته و پيرامون هفتگي شبکه منبع : نگارندگان ، ١٣٩٣ روش تحقيق با توجه به ماهيت پژوهش حاضر، نگرش سيستمي در دو سط ح تحليلي و توسعه اي براي شناسايي محدودة شهر- منط قه به کار گرفته شده است .