چکیده:
ايران مهد ادب و فرهنگ و سجاياي اخلاقي است. توجه به لزوم اخلاق از ديرباز مورد عنايت فرزانگان بوده است. در اين ميان شاعراني بودند كه علاوه بر تكيه به نكات اخلاقي و اجتماعي، به عنوان يك جامعه- شناس به اجتماع اطراف خود نگاه ميكردند. سعدي يكي از آن دسته شاعراني است كه در اين حيطه گوي سبقت را از هم طرازان خود ربوده است. او همچون جامعه شناسي آگاه به ريشه يابي آسيب هاي اجتماعي مي پردازد و آموزه هاي ديني و اخلاقي خود را به زباني ساده براي اقشار مختلف مردم به خصوص جوانان بيان مي كند. گلستان سعدي دايره المعارفي از نظريه هاي جامعه شناسي است. اين كتاب، سال ها در مكتب خانه ها تدريس مي شد، تا در دو وجه عبرت و نزهت مدِ نظر جوانان باشد. از آنجا كه در دو باب آخر اين شاهكار ادبي به بيش از نود مورد مسائل اخلاقي، اجتماعي، انساني و تربيتي اشاره شده است، سعي شده است تا در اين مختصر به برخي از آن نكات اشاره و با دو سه نظريه ي جديد جامعه شناسي معاصر قياس شود.
خلاصه ماشینی:
بررسی تحلیلی ارزش ها و هنجارهای اجتماعی جوانان در گلستان سعدی براساس نظریه های جامعه شناسی معاصر ویدا ساروی ١ عارف کمرپشتی ٢ چکیده ایران مهد ادب و فرهنگ و سجایای اخلاقی است .
٢- پیشینه ی تحقیق درباره ی سعدی و آثار او کتاب ها، پایان نامه ها و مقالات ارزشمندی نوشته شده است که از آن میان میتوان به این آثار اشاره کرد: ١- تحقیق درباره ی سعدی، نوشته ی هانری ماسه ، ترجمه ی غلامحسین یوسفی و محمدحسن مهدوی اردبیلی، نشر توس ، چاپ دوم ١٣٦٩.
جامعه شناس امروزی، وقتی حکایت سوم از باب اول گلستان (در سیرت پادشاهان ) را میخواند، آن را منطبق بر آرای جامعه شناسی تالکت پارسونز مییابد؛ چراکه کارکردگرایی پارسونز، مجموعه فعالیت - هایی است که برای برآوردن نیازهای یک نظام انجام میگیرد و دارای چهار تکلیف است : ١- تطبیق : یعنی هر نظامی باید خودش را با موقعیتی که در آن قرار گرفته تطبیق دهد.
در دو بیت پایانی همین حکایت ، گویا سعدی، وظیفه ی پدری خویش را انجام داده و اینک زمانی فرا رسیده است که باید خطاب به عموم جامعه سخن گوید: « نبیند مدعی جز خویشتن را که دارد پرده ی پندار در پیش گرت چشم خدابینی ببخشند نبینی هیچ کس عاجزتر از خویش » ٤-٢- سعدی و هنجارهای اجتماعی هنجار یکی از مفاهیم اصلی و مرکزی در علم جامعه شناسی است که با دانستن و ارزشگذاری روی آن ها میتوان درباره ی اجتماعی نظر داد.