چکیده:
عدالت ترميمي الگويي نوظهور و در عين حال كهن و ريشه دار از عدالت كيفري است كه از دهه هاي70و 80قرن بيستم ميلادي تجديد يافته است از نظر انديشمندان علل گرايش به عدالت ترميمي در دهه هاي اخير ناتواني سيستم عدالت كيفري در دو طيف سزادهي و اصلاح و تربيت آن، از كنترل بزهكاري است كه با افزايش ناگهاني و تأسف بار نرخ جرم، پرسش هاي اساسي درباره حدود توانايي هاي عدالت كيفري سنتي و دولت ها در كنترل بزهكاري مطرح شد و از طرف ديگر مقام هاي دولتي درك كرده اند كه كنترل جرم از دو جهت عمده و متمايز فراتر از توان دولت است نخست: توانايي نهادهاي دولتي عدالت كيفري به شدت محدود است درثاني: ساز و كارهاي مهار كننده اي وجود دارند كه خارج از محدوده هاي دولتي فعاليت داشته و تا اندازه اي مستقل از سياست هاي دولت هستند. اين چالش ها منجر به ايجاد و توسعه روش هاي جايگزين و باز تعريف سهم دولت در عدالت كيفري شد كه به اعتقاد منتقدين؛ عدالت كيفري سزادهي، هم بزه ديده و هم بزهكار و هم جامعه را به نفع اقتدار عمومي از طريق قوانين كيفري فراموش نموده يا حداقل نقشي در خور و شايسته به آن ها نداده است. عدالت ترميمي نوعي از عدالت، راجع به امور كيفري، مبني بر جبران است؛ به اين معنا كه در اجراي آن بايد تلاش شود. آثار وخامت بار جرم و ضرر و زيان هاي ناشي از آن، خواه به صورت كامل يا به گونه اي نمادين ترميم شود. هاوارد زهر خاطر نشان مي كند كه، تعدي و تجاوز موجب ايجاد تعهد مي گردد. به اين معنا كه وقتي فردي نسبت به ديگري، مرتكب خطا يا جرم شود، براي او تعهدي جهت درست كرد و يكي از تعاريف پذيرفته شده براي عدالت ترميمي، تعريف .» ساختن آنچه از بين برده است، ايجاد گردد عدالت ترميمي فرآيندي است كه در آن « : توني مارشال، نويسنده و جرم شناس انگليسي است، كه مي گويد كليه ي كساني كه در خصوص يک جرم خاص سهمي دارند، گرد هم مي آيند، تا به طور جمعي درباره ي هدف ازنگارش .» چگونگي برخورد با آثار و نتايج جرم و مشكلات ناشي از آن براي آينده راه حلي بيابند».هدف از نگارش اين مقاله بررسي عدالت ترميمي دردستگاههاي اجرايي است.اين مقاله كه ابزار جمع آوري اطلاعات آن روش كتابخانه اي است به روش توصيفي - تحليلي به بررسي عدالت ترميمي دردستگاههاي اجرايي مي پردازد وسعي شده است ابتدا مفاهيم ارائه شده و سپس تجزيه و تحليل مي شود و در پايان پيشنهاد هايي ارائه مي گردد
خلاصه ماشینی:
عدالت ترميمي، دستگاههاي اجرايي، بزه ديده ، بزهکار مقدمه تعريف عدالت ترميمي «عدالت ترميمي فرايندي است براي ديگر نمودنِ کسانيکه داراي سهمي در يک جرم خاص هستند تا به طريق جمعي نسبت به تعيين و توجه به صدمات و زيان ها، نيازها و تعهدات جهت التيام و بهبود بخشيدن و راست گردانيدن امور به اندازه اي که امکان پذير است اقدام نمايند».
از آنجا که جرم موجب جريحه دار شدن وجدان جامعه مي شود سازمان عدالت را بر آن مي دارد تا آسيب هاي به وجود آمده را ترميم کند و طرفين نيز مجاز به مشارکت در اين فرآيند خواهند بود.
بزه ديده ، بزهکار و گردهمايي هاي جامعه ديدار هاي ميان بزه ديدگان ، بزهکاران و اعضاي متاثر اجتماع ، روشي قابل توجه براي نشان دادن جنبه ارتباطي جرم و عدالت است .
ــ مصالحه يا دايره هاي صدور احکام : اين روش براي ارتقاي توافق و رضايت عام ميان اعضاي اجتماع ، بزه ديدگان ، بزهکاران ، حاميان طرفين ، قضات ، دادستان ، گروه وکلا و پليس طراحي شده و مبتني است بر صدور حکم مناسب که به تمام نگراني ها و مطالبات طرفين ذي نفع توجه داشته باشد.
اين روش همچنين برنامه هاي ترميمي را در جهت درست راهنمايي کرده و در راستاي حفظ حقوق بزه ديده و بزهکار انجام پذيرفته است .
٢- بازتواني اجتماع : آرمان عدالت ترميمي ارتقاي نقش جامعه در جبران ضرر و زيان بزه ديده و بازپذيري بزهکار است .