چکیده:
نمایشها و مراسم آیینی سنتی بهخصوص تعزیه و شبیهخوانی بهعنوان عناصر فرهنگی پویا که از اعتقادات و باورهای انسانی نشأتگرفته، نقش مؤثری در افزایش پیوندهای اجتماعی افراد ایفا میکند. نظریه پیوند اجتماعی هیرشی بهعنوان چارچوب تحقیق، زیرشاخه نظریه کنترل اجتماعی بوده و مؤلفههای آن، مشارکت اجتماعی، باور، دلبستگی و تعهد است. اردبیل بهعنوان شهر حسینیت با پیشینه غنی نمایشهای آیینی بومی منطقه و برگزاری باشکوه مراسم آیینی عزاداری، تعزیه و سوگواری در ایام محرم، بهمنظور مطالعه موردی تحقیق انتخاب شده است. هدف تحقیق بررسی نقش تئاتر آیینی در ایجاد پیوند اجتماعی است که با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق ساخته از شهروندان اردبیلی به بررسی میزان تأثیر چنین فضایی در پیوند اجتماعی افراد میپردازد. نتایج نشان میدهد که بین متغیرهای ملاک از جمله تعهد، دلبستگی، باور و مشارکت اجتماعی و متغیر پیشبینی تئاتر آیینی رابطه معناداری وجود دارد و مؤلفه دلبستگی تأثیر بالایی در پیوند اجتماعی افراد با تئاتر آیینی دارد. تئاتر آیینی علاوهبر احیا و سرهسازی نمایشهای آیینی ـ بومی منطقه و انتقال آن به نسل آینده، باعث ارتقاء پیوند اجتماعی افراد در اردبیل شده و با نگاه توسعهای در سایر شهرها نیز تأثیرگذار است.
خلاصه ماشینی:
"رابطه تئاتر آیینی و دلبستگی نتایج به دست آمده برای تأیید فرضیه تحقیق به واسطه استناد به پرسشنامه نشان مـیدهـد که میان دو متغیر تئاتر آیینی و مؤلفه دلبسـتگی در میـان ٣٨٥ نفـر از پاسـخ دهنـدگان ، ضـریب همبستگی با سطح معنیداری ٠/٠١ برابر با ٠/٧٥٤ محاسبه شده است ؛ بنابراین ، میتـوان نتیجـه گرفت که رابطه مثبت و معناداری بین تئاتر آیینی و مؤلفه دلبستگی وجود دارد و در واقـع وجـود این مراکز در شهر باعث افزایش دلبستگی افراد میشود.
رابطه تئاتر آیینی و پیوند اجتماعی ارتباط میان متغیرهای تحقیق ضریب همبستگی سطح معناداری ارتباط میان تئاتر آیینی و باور 0/658 0/01 ارتباط میان تئاتر آیینی و مشارکت اجتماعی 0/708 0/01 ارتباط میان تئاتر آیینی و دلبستگی 0/754 0/01 ارتباط میان تئاتر آیینی و تعهد 0/743 0/01 ارتباط میان تئاتر آیینی و پیوند اجتماعی 0/716 0/01 پیشنهادها و محدودیت های تحقیق با توجه به مطالب ذکرشده برای طراحی فضـاهای جدیـد از جملـه تئـاتر آیینـی نکـات زیـر پیشنهاد میشود: همان گونه که پیش تر به آن اشاره شد جایگاه هنرهای نمایشی و پیشینه غنـی نمـایش هـای آیینی در اردبیل اقتضا میکند که به منظور معرفی و احیا این هنرها و برگزاری نمایش های آیینی، فضایی با نام تئاتر آیینی در نظر گرفته شود."