چکیده:
داوری در تجارت بین المللی در دهه های اخیر جایگاه خاصی یافته است و تجار و دست اندرکاران امر تجارت بین الملل آن را طریقه خوب و نسبتا مطمئنی برای حل وفصل اختلافات تجاری خود یافته اند. از این روی امروزه شرط حل وفصل اختلافات در عموم قراردادهای تجاری یک شرط نسبتا اصلی و ثابت است . دلایل رشد و توسعه داوری به منظور حل وفصل اختلافات تجاری بین المللی را میتوان در مزایایی که این روش نسبت به سایر روش های حل وفصل اختلافات حقوقی دارد جستجو نمود. عمده این مزایا عبارتند از: کاهش هزینه و زمان رسیدگی، محرمانگی جریان داوری، عدم مراجعه طرفین به دادگاه های ملی، قطعیت و الزام آور بودن رای داوری صادره و امکان شناسایی و اجرای نسبتا ساده این آرا. بنابراین طرفین اختلاف در صورت انتخاب روش داوری برای حل وفصل اختلاف خود از این مزایا برخوردار خواهند بود و همین امر موجب گسترش روز افزون این شیوه حل و فصل اختلافات گردیده است . البته نباید از نظر دور داشت که این شیوه در کنار محاسن خود، دارای معایبی از جمله متزلزل بودن ، شناسایی حکم داوری، عدم پذیرش از سوی دادگاه های داخلی و ... نیز میباشد. در کشور ما نیز با پذیرش این شیوه داوری براساس قانون نمونه آنسیترال داوری تجاری به شکل رو به افزایشی مورد استفاده واقع میگردد.
خلاصه ماشینی:
"» (نصیری و شهبازینیا، ١٣٨٦، ص ٢٥) پروفـسور رنه داوید در تعریف داوری بیان میدارد: «داوری عبارت است از شیوه ایکه با استفاده از آن دو یا چند شـخص حـل مسأله ای را که در ذینفع هستند بـه یـک یـا چنـد شـخص دیگـر (داور یـا داوران ) میسپارند کـه اخـتیارشان نـاشی از یک قرارداد خصوصیاسـت و براسـاس ایـن قـرارداد تصـمیم گیـری میکنند، بدون آنکه برای انجام این وظـیفه از جـانب دولت به آنها تفویض اختیار شده باشد.
» به موجب بند الف ماده ١ قانون داوری تـجاری بـین المللی، مصوب سـال ١٣٧٦ «داوریعبـارت اسـت از رفع اختلاف بین متداعیین در خارج از دادگاه ، به وسیله ء شخص یـا اشـخاص حـقیقی یا حقـوقی مرضـی الطرفین یا انتصابی «در فرهنگ حقوقی بلاک داوری این گونه تعریـف شــده اســت :» ارجـاع اخـتلاف به شخص بیطرفی (ثالث ) که توسط اصحاب دعوی برگزیده میشود و طرفین پیشاپیش توافق مـیکننـد که از رأیی کـه داور پس از تـشکیل جلسه و استماع اظهارات طرفین صـادر مـیکنـد، متابعـت نماینـد» (بردبار، ١٣٨٤، ص ٢١) فرهنگ دیگر داوری را «ارجاع و تسلیم اخـتلاف بـه تصمیم و نظر شخص و نه دادگاه های صالحه تـعریف مـیکند» (همان ، ص ٢٢) در فـرهنگ حقوقی آکسفورد نیز داوری ایـن گونـه تعریف شده اسـت : «فیصله دادن (حکم دادن ) یک اختلاف به وسیله ء یک یا چند شخص ثالـث بـیطـرف (سریع تر از یک دادگاه ) داوران بـه وسیله ء طرفین انتخاب میشوند."