چکیده:
امنیت غذایی همواره یک مشکل جهانی بوده و توجه دولتمردان و محافل علمی را به خود جلب نموده است. از این رو، هدف اصلی این پژوهش، برآورد وضعیت امنیت غذایی و شناسایی متغیرهای مؤثر بر تقویت یا تضعیف آن در سطح استانی است. در این راستا، نخست به مطالعه وضعیت امنیت غذایی استانها با شاخصی فرابخشی و چند ضابطهای مبتنی بر نمایه توسعه انسانی، طی دوره 1392-1385 پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد به طور متوسط استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان جنوبی از پایینترین وضعیت امنیت غذایی و استانهای آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و فارس از بالاترین وضعیت امنیت غذایی برخوردارند. در مرحله بعد، تأثیر متغیرهای اقتصادی بر وضعیت امنیت غذایی، با روش دادههای تابلویی پویا بررسی شده است. نتایج این بخش حاکی از آن است که متغیرهایی نظیر رشد اقتصادی استانها عاملی مثبت و شاخص شهرنشینی و شاخص قیمت مواد غذایی استانها عاملی منفی در بهبود وضعیت امنیت غذایی است. به طوری که با افزایش رشد اقتصادی، کاهش شهرنشینی و شاخص قیمت مواد غذایی وضعیت امنیت غذایی استانها بهبود مییابد. یافتههای تحلیل حساسیت، تأییدکننده این نتایج میباشد.
Food security has been a global problem and has attracted the attention of policy-maker and scientific circles. So، the purpose of this study is calculating food security in provinces and identifying variables that strengthen or stopping it. In this regard، first food security situation of the provinces of Iran during 2006 - 2013 are calculated with multi- sectoral index based on human development index. The result shows that on average provinces of Sistan and Baluchistan، Hormozgan and South Khorasan have worst food security situation and East Azerbaijan، Khorasan and Fars have the highest food security situation. Then examine the impact of economic factors on food security with Dynamic Panel Data method. The result suggests that economic growth index is a positive factor، urbanization and consumption price are negative factors in improving food security index. The result of Sensitivity analysis reinforces the same result.
خلاصه ماشینی:
"در این راستا، سیاست ها و اقداماتی نظیر تشکیل شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، تهیه و اجرای برنامه های آموزشی لازم به منظور ارتقاء فرهنگ و سواد تغذیه ای جامعه ، فراهم نمودن اقالم اصلی غذایی و تضمین بازار مناسب ، غنیسازی اجباری 1 United Nations 2 United Nations Department of Public Information (UNDP) 3 Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) و اختیاری غذاهای اصلی و تکمیلی، غذای سالم و ایمن در عرضه و استانداردسازی زنجیره غذا مورد توجه است (برنامه چهارم توسعه ، ١٣٨٣؛ برنامه پنجم توسعه ، ١٣٨٩).
به طوری که جهت گردآوری آمار: مؤلفه منابع آب های زیرزمینی از داده های کتابخانه ای وزارت نیرو، مؤلفه میانگین ارتفاع بارش از اسناد سازمان هواشناسی کشور، مؤلفه های نسبت اراضی کشور به مساحت استان ؛ تولید گوشت ، شیر، مرغ و تخم مرغ ؛ تولید محصولات غذایی کشاورزی؛ تولید محصولا صنعتی کشاورزی (پنبه و کلزا)؛ قیمت گوشت گوسفند در بازار آزاد؛ قیمت گوشت مرغ در بازار آزاد از آمارنامه های محصولات زراعی سازمان جهاد کشاورزی، مؤلفه های نسبت جمعیت شهری به روستایی ؛ تراکم نسبی جمعیت ؛ نرخ مشارکت اقتصادی استان ؛ نرخ باسوادی؛ هزینه های خوراکی و دخانیات سالانه یک خانوار؛ نسبت دانش آموزان به معلم ؛ متوسط هزینه های بهداشتی یک خانوار؛ امید به زندگی از آمارنامه های مرکز آمار ایران ، مؤلفه های حمایت از خانوارهای نیازمند شهری؛ حمایت از خانوارهای نیازمند روستایی؛ ضریب محرومیت استان از اسناد کمیته امداد امام خمینی (ره )، مؤلفه های دسترسی به آب آشامیدنی خانوارهای روستایی؛ میزان مرگ کودکان زیر ٥ سال در ١٠٠٠ تولد زنده ؛ درصد دانش آموزان با BMI پنج درصد و کمتر؛ و درصد نوزادان با وزن زیر ٢٥٠٠ گرم در هنگام تولد از آمارنامه های وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی بهره گرفته شده است ."