چکیده:
خلاقیت و نوآوری یکی از مهم ترین جنبه ها، ابعاد و شئونات زندگی انسان است . هنر و خاصه هنرهایسنتی و صنایع دستی یکی از مهـم تـرین بسـترها و ظرفیـت هـای بروز خلاقیت و نوآوری است . دست بافته های عشایری ایـران شـامل قـالی و قالیچـه ، گبه ، گلیم ، جاجیم ، خورجین ، چنته و غیره که نمودی است از هنرهای بومی، قومی و کاربردی، بخشی از میراث فرهنگی و هویـت هنـری قـومی بـه شـمار مـیرود کـه بـا بهره گیری از عنصر خیال ، ذوق و قریحه بافندگان عشایری و با الهام از عناصر طبیعت پیرامون زندگی عشایر در طرح و نقش و رنگ آفریده میشوند. دل بافته های عشایری با استفاده از مواد و مصالح بومی که توسط خـود ایـلات و عشـایر تولیـد مـیشـوند، به صورت ذهنی بافته میشوند. امروز عشایری در اثر اسکان و یکجانشـینی کـه تغییـر شیوه زندگی این قشر را به همراه دارد، بخش اعظمی از دست بافته های خـویش را در اثر عدم کاربرد از دست داده اند. نوع پژوهش توسعه ای (ترکیـب پـژوهش بنیـادین و کاربردی) است و روش پژوهش نیز توصیفی ـ تحلیلی است .
خلاصه ماشینی:
"ابعاد مختلف و متنـوع دسـت بافتـه هـای عشایری هر یک در تداوم دیگری اثرگذار است و ارتباطی مسـتقیم میـان آنهـا وجود دارد که حفظ و تـدام حیـات ایـن نـوع از هنرهـای بـومی و کـاربردی، به عنوان بخشی از هویت فرهنگی و هنری و نیز اقتصاد ملی، مستلزم توجـه و التفات به همه این ابعاد یادشـده اسـت و ایـن نیـز در سـایه توجـه جـدی بـه خلاقیت و نوآوری در حوزه زیبـاییشناسـی و فـن شناسـی محقـق مـیشـود.
سادگی، بیپیرایگی، پیوند با طبیعـت ، ریسـیدن پشـم بـه صـورت دسـتی و سـنتی، استفاده از رنگ های گیاهی طبیعی (البته در گذشته ) و رنگرزی سـنتی، خلاقیـت در طراحــی و نقــش پــردازی ذهنــی، سرخوشــی و شــادابی، نبــود هــر گونــه نگــاه محافظه کارانه و توجه به کارکرد ابزاری که بر آن هنرنمایی میکنـد، پیـروی نکـردن از نظــم ترکیــب بنــدی نقــوش ، داشــتن ویژگــی تجریــدی، انتزاعــی، شکســته و شاخه شکسته بودن نقوش ، انطباق با معیارهای زیبایی مدرن ، رنگ های درخشـان ، و همچنین ساده و ابتدایی بودن ابزار و لوازم کار، در دسترس بودن مواد اولیه و تهیـه ارزان آن از منابع محلی، وابسته بودن تولید به مهارت کم ، انتقال نسل به نسل فنـون بافت در میان زنان و دختران ، خودمصرفی بـودن عمـده تولیـدات ، همگـانی بـودن شرکت در تولید (اکثر خانواده ها تولیدکننده اند)، زن بودن تولیدکنندگان اصـلی ایـن آثار، نداشتن جنبه تولید کارگاهی، تغییر میزان تولید بنا به فصل ، مکمل بودن تولیـد دست بافته ها در اقتصاد و درآمد خانوارها و نیز پرکردن اوقات بیکاری (آیـت اللهـی، ١٣٨٦: ١٣٠) و مواردی از این دست برخی از ویژگیهای دست بافته ها هستند."