چکیده:
انديشمندان اسلامي در باب تعارض يا عدم تعارض آيات آفرينش با فرگشت نظرات يكساني ندارند. در اين مقاله سعي بر تبيين اين است كه نظريه ديني درباره خلقت انسان با نظريه علمي، تعارض و تضادي ندارد. حضرت آدم به گونه اي ويژه و معجزه گون از خاك آفريده شد و انسانهاي بعدي از نسل او هستند. فرگشت در صورت صحت، از اثبات روند تكامل روي شخص خاصي به نام حضرت آدم ناتوان است. علم هرگز نمي تواند وجود معجزه در خلق حضرت آدم را رد كند. نه نظريه ديني در صدد تبيين علمي خلقت انسان است نه نظريات علمي در مقام انكار نظر دين هستند زيرا كه علم تجربي بيگانه از مقوله معجزه است. در اين مقاله، ابتدا آياتي كه مي تواند به عنوان دليل بر مدعا محسوب شود مطرح مي شود سپس آياتي به عنوان تاييد، مورد استشهاد قرار مي گيرد. در ادامه آياتي كه به مواردي مشابه از معجزات سخن گفته اشاره مي شود سپس آياتي كه مورد استناد موافقان فرگشت قرار گرفته همراه با پاسخ، طرح مي شود. در آخر به برخي از دانشمندان علوم تجربي به عنوان مخالفان فرگشت اشاره مي شود. مهمترين آيات مورد استدلال، آياتي است كه خلقت حضرت آدم را از خاك مي داند و خلقت نسل او را از آب. همينطور آياتي كه عيسي را به حضرت آدم تشبيه كرده و آدم را پدر همه انسان ها معرفي مي نمايد.
خلاصه ماشینی:
"(مصـباح یـزدی، ١٣٨٤: ٣٤١؛ / مهاجری، ١٣٦٣: ٢٢) / ٤- آیات آفرینش ظهوری قوی و قابل توجه و قریـب بـه صـراحت دارد در ایـن کـه آفرینش ابتدائی اولین انسان (حضرت آدم ) از خـاک بـوده اسـت (طباطبـایی،١٣٩٣: ١٦، ٢٥٥؛ جوادی آملی، ١٣٨٩: ٤٢٦،١٤) در نتیجه اگر فرگشت اثبات شـود (هرچنـد هنـوز اثبات نشده است ) آیات قرآن به گونـه ای قابـل تأویـل هسـتند کـه بـا فرگشـت منافـات نداشته باشند.
آیا این پاسخ سؤال مردم است ؟ (طباطبایی، ١٣٩٣: ١٦، ٢٥٧؛ جوادی آملـی، ١٣٨٩: ١٤، ٤٢٦؛ مصباح یزدی، ١٣٨٤: ٣٤٢) برخی نویسندگان ، وجه تشبیه حضرت عیسی به حضرت آدم را در آیه فوق از جهـت دیگری میدانند در نظر آنان وجه شبه ، پدر نداشتن نیست بلکه یا علم و عقـل اسـت کـه به هر دو مجزه آسا داده شد (مشکینی، بیتا: ٥٦) یا نبوت اسـت (سـحابی، ١٣٨٧: ٢٣١) یـا خلقت از خاک (به عنـوان مـاده زمینـی) اسـت چـرا کـه مسـیحیان ، عیسـی را خـاکی نمیدانستند بلکه او را آسمانی میپنداشتند.
بـه طور کلی اصطفاء و برگزیدن باید از میان جمعی صورت بگیـرد؛ اگـر حضـرت آدم تنهـا و اولین انسان بود چگونـه و از میـان چـه کسـانی برگزیـده شـد؟ (سـحابی، ١٣٥١: ١٠٨؛ سحابی، ١٣٨٧: ١٦٧) در جواب میگوییم استدلال موافقان فرگشت به آیه فوق به دو شرط صـحیح اسـت : یکی آنکه مراد از عالمین و جهانیان ، مردم زمان حضرت آدم باشد."