چکیده:
بررسی وظایف ومسئولیت های فرد و دولت از مباحث مهم و پایه در اندیشه ی سیاسی
معاصر است که دانش های سیاسی از جمله فقه سیاسی تلاش می کند تا به آن پاسخ دهد.
آن چه در حوزه ی فقه سیاسی اهمیت مضاعف دارد مسئولیت های فرد و دولت در قبال
اجرای شریعت است؛ دستگاه های فقهی- سیاسی با توجه به مبانی و روش شناسی های
نسبت « اجتهادی شان پاسخ های متنوعی ارایه نموده اند. پرسش اساسی مقاله این است که
این »؟ میان فرد و دولت در تحقق شریعت در اندیشه ی فقهی- سیاسی شهید صدر چیست
پرسش بر اساس مبانی فقهی- سیاسی شهید صدر مورد تحلیل قرار گرفته و این نتیجه
به دست آمده است که اگرچه فرد نیز در تحقق شریعت مسئولیت هایی به عهده دارد، اما با
توجه به محوریت دولت در رویکرد فقهی ایشان، مسئولیت اصلی برعهده ی دولتی است
که تحت اشراف و نظارت فقیه به اجرای شریعت مبادرت میورزد
خلاصه ماشینی:
"شهید صدر در کتاب "اقتصادنا" تلاش میکند شریعت را به حوزه ی قوانین موضوعه بکشاند تا از این طریق ، مشروعیتی برای قوانین موضوعه در دولت مدرن اسلامی تدارک نماید؛ زیرا معتقد به جامعیت شریعت است و معتقد است که شریعت برای تمام حوزه های زندگی حکم و قانون خاصی دارد و احکام متغیر آن توسط ولی امر معین میگردد.
مشارکت در انتخاب رهبر به عنوان مرجع قانون گذار در قلمرو منطقۀالفراغ بر اساس دیدگاه شیعه (نظر مشهور) تعیین حاکم از طریق آرای عمومی و انتخابات مردود بوده و آن را از تأثیرات اندیشه های غربی بر کشورهای اسلامی میدانند و هیچ دلیلی بر انتخابات در اسلام وارد نشده است ؛ زیرا درصورتیکه دلیلی بر انتخابات در اسلام مورد قبول و معتبر بوده باشد، هر آینه باید از پیامبر و ائمه ی اطهار روایاتی در این باب صادر میگردید، حال آن که هیچ روایتی در این حوزه وارد نشده است (ایزدهی، ١٣٨٧: ٩٠-٩١).
٤. مسئولیت های دولت اسلامی در جامعه ی اسلامی از جمله ویژگیهای اندیشه ی سیاسی شهید صدر که به نحوی برآیند دیدگاه کلامی و نیز اصولی- فقهی وی است ، گستردگی دولت در تمام ابعاد زندگی است ؛ بدین معنا که کلیه ی اختیارات هم چون قانون گذاری در «منطقه الفراغ » برعهده ی اولی الامر است ؛ نتیجه این کار، حاکمیت دولت و اقتدار ولایی اولی الامر خواهد بود.
بر این اساس برخی از مهم ترین وظایف فرد در اجرای شریعت علاوه بر مسئولیت وی در اجرای احکام فردی، عبارتند از: مشارکت در انتخاب رهبر به عنوان مرجع قانون گذار در قلمرو منطقه الفراغ ، مشارکت در انتخاب رئیس قوه ی مجریه و نمایندگان قوه ی مقننه ، نظارت فرد مسلمان از طریق امر به معروف و نهی از منکر در اجرای شریعت ، اطاعت از حاکم و دولت و قوانین ."