چکیده:
در مقاله ي حاضر، نگارنده، نخست جنبه هاي نشانه شناسي چارلز سندرس پيرس را تبيين مي كند، آن گاه بر پايه ي آراي وي به نشانه شناسي نگرش هاي الفبايي انوري مي پردازد و همه-ي سروده هاي حروفي او را گزارش و تحليل مي كند. نظريه ي نشانه شناسي پيرس با دانش نقد بلاغي رايج در زبان فارسي پيوند تنگاتنگي دارد، اما از توانش تفسيري بالاتري در مقايسه با آن برخوردار است و رسيدن به نتيجه اي علمي تر را ميسر مي كند. در اين پژوهش، سه گانه هاي مشهور شمايل، نمايه و نماد پيرس و فرآيند تكامل نشانگي آن ها در ديوان انوري بررسي شده است. فرآيندهاي نشانگي متفرد، خطي و متداخل، سه گونه ي سير نشانگي هستند كه نگارنده آن ها را از يكديگر بازشناخته است. نگارنده در پايان نتيجه مي گيرد كه نشانه هاي شمايلي، بسيار بيشتر از نشانه هاي نمايه اي و نمادين با بلاغت سنتي زبان فارسي مشابهت دارند؛ همچنين، فرايند نشانگي حروف الفبا در ديوان انوري، داراي نسبت بسيار آسان با موضوع و تفسير خود است.
خلاصه ماشینی:
"»(کارتر(Carter)، ٢٠٠٦: ٤٤) نگرش های حروفی انوری، نظام نشانگانی ای را ترسیم می کند که بـر نظـامی زیباییشناسانه وگه گاه اخلاقی ، دلالت می کند و این موضوع را باید با توجـه بـه بافـت شعر مدحی انوری و در شبکه ای از شمایل ها، نمایه ها و نمادها تفسیر کـرد.
انتزاع نقطه های حرف شین ، نیز رویکردی نمایـه ای است که با توجه به مانسته شدنش برای هر آن چـه کـه نشـان ثـروت اسـت ، بـه سـوی شمایلی نموداری سیر نموده است ؛ زیرا شباهت وضع شده در این جا، بـر اسـاس روابـط میان اجزای دو سوی تشبیه است و انتزاعـی اسـت .
دربیت ٩، حذف حـرف الف از واژه ی ازرق برای ساختن واژه ی زرق وآن گاه نمادینه شدن الف بـرای تعلقـات دنیوی را نمیتوان با بلاغت سنتی، به گونـه ای جـامع ، گـزارش کـرد؛ در بیـت ١٠ نیـز نمیتوان با تکیه بر بلاغت سنتی ، بهره گیری شاعر را از ترتیـب و تـوالی حـروف الفبـا، تبیین نمود؛ مقادیر عددی وضع شده برای حروف ابجد و رابطه ی کاملا قـراردادی ایـن معادل سازی در بیت ١٢ و ١٤ را صرفا بر اساس نشانه های سـمبلیک (نمـادین ) پیرسـی میتوان توصیف نمود؛ همچنین در بیت ١٥، انتزاع حرف سـین از حـروف مجـاور واژه «سخن » را که نشانه ای نمایه ای است ، با بلاغت کهن نمـیتـوان توجیـه نمـود."