چکیده:
چرا حجم احادیث و در فضایل شام گسترده است؟ پاسخ این مسأله را باید در تحولات سیاسی دوره اموی برای اثبات برتری شام بر عراق و نیز برخی از مجادلات سیاسی بعدی در جغرافیای جهان اسلام و رقابت گروههای مختلف دانست. همچنین شام بزرگ، همراه بیت المقدس، به دلیل انتساب به انبیای الهی همواره به لحاظ سرزمینی زمینه مساعدی برای این قبیل نقلهای ساختگی داشته است. در میان این احادیث و آثار، بخش قابل توجهی به مسائل آخر الزمانی و فتنههای آن باز میگردد. ماجرای سفیانی از آن شمار است که تقریباً به طور کامل مربوط به این نقطه میشود. مجموعه این عوامل، سبب قرار گرفتن شام در کانون توجه برای ایجاد فضایی مقدسگونه برای آن در اخبار و آثار شده است. اسکان بسیاری از عارفان بنام در دورههای بعدی نیز میتواند عامل دیگری برای گسترش این نقلها باشد.
خلاصه ماشینی:
"دلیل آن هم، این است که این روایات، بر اساس رویدادهای پیش آمده ساخته شده و هر بار و در هر دوره، به تناسب شروع یک جریان شورشی در یک نقطه، روایاتی به نفع آن و علیه دیگران شکل گرفته است؛ برای مثال، برابر آن همه نقل از ظهور رایات سود از مشرق _ که اشاره به وقوع یک انقلاب مثبت دارد _ برخی از نقلها _ که باید توسط مغربیها، یعنی از شام به سمت مغرب ساخته شده باشد _ اساس فتنه را از مشرق میداند؛ برای نمونه این روایت: عن عبدالله بن عمر: سمعت رسول الله( یشیر بیده نحو المشرق و یقول: ها، ان الفتنة هاهنا، ها ان الفتنة هاهنا، ثلاثا، حیث یطلع قرنا الشیطان.
ب. در اینجا و با هدف نقادی، به طور خاص باید روی نقلهای یهودی تکیه ویژه کرد و این مربوط به آثار نقل شده از کعب الاحبار است که از یک سو ریشه در فرهنگ یهودی دارد که برای شهرهای شام، از قدیم، حرمت و کرامتی قایل بودند و فرهنگ منقبتی شهری و دیاری را داشتهاند و از سوی دیگر، ریشه در انگیزههای اموی _ سیاسی کعب الاحبار دارد که از زمان عثمان و معاویه، جذب خاندان اموی شد و در خدمت آنان درآمد؛ البته پیش از آن هم، نشر همین فرهنگ را در دستگاه خلافت دنبال میکرد."