چکیده:
چگونگي مصرف كالاها و خدمات موجود در جامعه و مقدار مصرف آن ها يكي از دغدغه هاي جوامع هم از نظر اقتصادي و هم به لحاظ ارزشي بوده و مي باشد. در جوامع مبتني بر ارزش هاي اسلامي، مصرف هاي بي رويه و آن چه اسراف و تبذير ناميده مي شود، از مسايل مهم اقتصادي تلقي مي شود. اين مقاله بر آن بوده است كه با رويكردي جامعه شناختي به بررسي رفتار مصرفي خانوارهاي ساكن در شهر شيراز بپردازد. بر اين اساس چارچوب نظري مبتني بر مدل آجزن انتخاب و طراحي گرديد. با روش پيمايشي و پرسشنامه اي محقق ساخته، داده هاي مورد نياز از نمونه 383 نفري از زنان متاهل ساكن شهر شيراز جمع آوري شد. شيوه نمونه گيري خوشه اي بود. جهت آزمون فرضيه ها و مدل پژوهش از روش آماري رگرسيون خطي و تحليل مسير استفاده شد. يافته هاي پژوهش نشان داد كه ابعاد گوناگون مذهبي بودن (مناسكي، تجربي، پيامدي و شناختي) با نگرش به مصرف داراي رابطه ي منفي معناداري بودند. از سوي ديگر، نگرش به مصرف با رفتار مصرفي داراي رابطه ي معنادار مثبتي بوده است.
خلاصه ماشینی:
"سیدی نیا (٢٠٠٩ ,Seyedinia) با روش اسنادی ، تحلیل محتوا و توصـیفی ، مـصرف گرایـی را از منظر آموزه های اسلامی بررسی کرده و نتیجه گیری می کند که مصرف به خـودی خـود پدیـده ای مذموم نیست و اسلام نیز مسلمانان را برای تأمین نیازهای زندگی تشویق می کند، اما مصرف گرایـی و هدف قرار دادن مصرف آثار منفی داشته ، همسو با مفاهیمی چون اسـراف ، تبـذیر بـوده و از دیـد اسلام مذموم شمرده شده است .
مقدار ضریب تعیین (٠/٠٢٠= R٢) نشان می دهد که متغیر مستقل تأثیر اندکی در تبیین تغییرات مشاهده شده در جمعیت نمونه از نظر رفتار مصرف کننده ، داشته است .
مقدار ضریب تعیین (٠/١٣٥ = R٢) نشان می دهد که متغیر مستقل تأثیر نسبتا خوبی در تبیین تغییرات مشاهده شده در جمعیت نمونه از نظر رفتار مصرف کننده ، داشته است .
نمودار تحلیل مسیر تأثیرات علی مستقیم و غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته در این پژوهش ، بر اساس نمودار زیر شده است : بعد مناسکی -0/291 بعد تجربی ٠/٣٦٦- نگرش به مصرف ٠/٣٧ رفتار مصرف کننده -0/345 بعد شناختی ٠/٥٤٢- ٠/١٤١- بعد پیامدی مدل ٢- مدل تجربی تأثیر مذهب بر رفتار مصرف کننده بر اساس مدل موجود و رابطه های مسقیم و غیر مستقیمی که در آن مشاهده می شود، می توان گفت که ابعاد گوناگون مذهب ، قادر است که ٠/٣٤- از تغییرات رفتار مصرف کننده را تبیین کند که بسیار قابل توجه می باشد.
نکته قابل تأمل در پژوهش این بود که میان ابعاد مناسکی ، تجربی و شناختی مذهب با رفتار مصرف کننده رابطه مستقیمی وجود نداشت که چرایی آن نیازمند بررسی ها و مطالعات میدانی بیش تری است ."