چکیده:
مساله جنسيت يکي از موضوعات مغفول در جامعه شناسي دين تا نيمه دوم قرن بيستم بوده است. دينداري بالاتر زنان، جايگاه آنان در سلسله مراتب اقتدار ديني و حضور و مشارکت آنان در اجتماعات ديني از جمله موضوعات مناقشه انگيز معاصر مي باشد. ظهور و گسترش اينترنت و ورود دين به فضاي مجازي ابعاد تازه تر و ناشناخته تري را به اين حوزه مطالعاتي بخشيده و شواهد چنداني از وضعيت زنان در اجتماعات ديني مجازي وجود ندارد. بر همين اساس، اين مطالعه درصدد پاسخگوئي به اين سوالات بوده است که ميزان و سطوح مشارکت ديني زنان در اجتماع ديني مجازي مورد مطالعه چگونه است؟ آيا زنان توانسته اند با بهره گيري از پتانسيل هاي اجتماعات مجازي موقعيت خود را در اجتماعات ديني بهبود بخشند؟ و اين وضعيت چه اشاراتي براي اجتماعات ديني در دنياي واقعي دارد؟ اين مطالعه بخشي از مطالعه گسترده تر قوم نگارانه مجازي بوده است و داده ها با روش وبنوگرافي از کلوب امام رضا (ع) جمع آوري و تحليل شده است. نتايج نشان مي دهد که زنان در تمامي فعاليت هاي ديني و حتي سلسله مراتب اقتدار ديني در اين اجتماع مجازي مشارکت بالاتر و حضور فعال تري به نسبت مردان دارند. به بياني ديگر زنان نه تنها با بهره گيري از فضاي مجازي و امکانات آن توانسته اند علايق ديني خود را فارغ از محدوديت هاي جنسيتي اجتماعات ديني سنتي در دنياي واقعي دنبال کنند، بلکه با حضور و مشارکت خود اجتماعي مساواتگرايانه تر و جنسيت زدائي شده تر از اجتماعات ديني واقعي بوجود آورند.
خلاصه ماشینی:
"به زعم بسیاری از محققین ، زنان مسلمان ، مشارکتی منفعلانه و نقشی حاشیه ای در اجتماعات دینی در دنیای واقعی دارند به نحوی که از نقش های رهبـری و مرکـزی در 1-Castels 2- Networked Society 3- Culture of Virtual Reality 4- Virtual Space ایـن اجتماعـات محـروم هسـتند ( ,Schmidt ;٩-٢٠٠٨:١٧٧ ,Hussain ;٢٠١٢:٢٢٨ ,Irshad khanB ١٢-٢١١ :٢٠٠٨) و بسیاری از آموزه های دینی و هنجارهای اجتماعی و عرفی آنها را از مشـارکت در این اجتماعات عمومی نهی کرده و به انجام فرایض دینی خود در خانـه و فضـای خصوصـی توصـیه میکنـد (٢-٢٠١٢٣١ ,IrshadkhanA) بـه طـوریکـه میـزان و سـطوح مشـارکت زنـان مسـلمان در اجتماعات دینی به نسبت زنان در سایر ادیان پایین تر است .
با توجه به مباحث بالا، این مطالعه درصدد پاسخگویی به سئوالات زیر بوده است : - مردان و زنان شیعه چگونه و در چه سطحی در این اجتماع دینی مجازی مشارکت دارند؟ -آیا زنان توانسته اند با بهره گیـری از ظرفیـت هـای اینترنـت و اجتماعـات دینـی مجـازی سـطوح مشارکت خود را بهبود بخشیده و موقعیت خود را در اجتماعات دینی تغییر دهند؟ - این وضعیت چه اشاراتی برای اجتماعات دینی شیعیان دارد؟ با توجه به نوظهور بودن فضای مجازی و به خصوص حضور دین و اجتماعـات دینـی مجـازی در جامعه ایران تحقیقاتی که بطور خاص در مورد زنان در اجتماعات دینی مجازی صورت گرفته باشـد موجود نیست و به نظر میرسد این مطالعه یکی از اولین مطالعات این حوزه مطالعاتی باشد.
در همین راستا مطالعات دین سنجی در ایران نیز همانند مطالعـات در کشورهای دیگر جهان دینداری بالاتر زنان بـه نسـبت مـردان را نشـان مـیدهنـد ( ,Serajzade (1998; Mohseni, 2001; Ministry of Culture and Islamic Guidance, 2003; Talebi, 2001 چنانچه دیگر محققان (٢٠١٠ ,Sadrabadi &Meimandi ) در مطالعه ای به بررسی رابطه جنسیت با میزان و ابعاد دینداری در بین دانشجویان دانشگاه یزد پرداخته اند."