چکیده:
میزان مطالعه در جوامع از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که یکی از شاخص های
مهم توسعه یافتگی محسوب می گردد. بنابراین بررسی عوامل و مؤلفه های تأثیرگذار
بر میزان مطالعه، مورد توجه پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است. از این رو، یکی از
عوامل تأثیرگذار بر میزان مطالعه، فرهنگ مطالعه است. این پژوهش با هدف بررسی
فرهنگ مطالعه دانش آموزان شهر بیرجند از منظر جنسیت، سواد والدین و محل
سکونت طراحی اجرا گردید. این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی می باشد. جامعه
آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دختر و پسر پایه ی پنجم و ششم شهر بیرجند در
93 بود که بر اساس جدول مورگان و به شیوه ی خوشه ای تصادفی، تعداد - سال 92
300 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابزارهای مورد استفاده
در این پژوهش، پرسش نامه محقق ساخته فرهنگ مطالعه بود. برای تجزیه و تحلیل
مستقل و تحلیل واریانس استفاده شد. نتایج نشان داد در بررسی T داده ها از آزمون
فرهنگ مطالعه بر حسب جنسیت در بُعد هنجار تفاوت معناداری مشاهده شد، دانش
آموزان پسر در مقایسه با دانش آموزان دختر، در سطح بالاتری قرار داشتند. بر حسب
سواد پدر و مادر در بُعد هنجار و خانواده، تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد.
دانش آموزان دارای والدین با سواد بالاتر، از فرهنگ مطالعه در سطح بالاتری برخوردار
بودند. بر حسب محل سکونت در بُعد ارزش تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد. دانش آموزان پایین شهر در مقایسه با دانش آموزان بالاشهر مولفه ارزش به مطالعه
را در سطح بالاتری ارزش گذاری نمودند. با توجه به نتایج پژوهش در بررسی فرهنگ
مطالعه بر حسب جنسیت، توجه به فرهنگ مطالعه دختران ضروری می نماید. هم چنین
با توجه به نتایج پژوهش مربوط به نقش سواد والدین در فرهنگ مطالعه دانش آموزان،
لزوم توجه و برگزاری کارگاه هایی بدین منظور ضروری می نماید.
خلاصه ماشینی:
"سالاری (١٣٩١) در پایان نامه دکترای خود که به واکاوی و تبیین عوامل مؤثر بر فرهنگ مطالعه در ایران و ارائه مدلی مناسب برای توسعه آن پرداخته است ، یافته ها نشان داد نظام آموزشی، خانواده ، جامعه ، کتابخانه ، حوزه چاپ و نشر، فناوری اطلاعات ، رسانه های گروهی و دولت ، در فرهنگ مطالعه ایران تأثیرگذار بوده اند.
هوشمند (١٣٨٩) در پژوهشی که به بررسی راهکارها و موانع توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه و کتاب خوانی در بین دانش آموزان پرداخته است ، یافته ها نشان داد پایین بودن سطح سواد والدین ، کاهش قدرت خرید خانواده و کم بها دادن والدین به مطالعه و کتاب خوانی ، از جمله عوامل مهم در گرایش و رغبت نداشتن دانش آموزان به مطالعه و کتاب دانسته شده است .
معرف زاده و ایرجی (١٣٨٩) در پژوهشی تحت عنوان "بررسی عوامل ترغیب کننده و بازدارنده مطالعه در میان مراجعان کتابخانه های عمومی شهرستان ماهشهر" دریافتند که بین سطح سواد والدین دانش آموزان و میزان مطالعه آنها، رابطه معناداری وجود دارد.
٢) آیا فرهنگ مطالعه در دانش آموزان برحسب سواد مادر متفاوت است ؟ جدول ٢) آزمون تحلیل واریانس مربوط به فرهنگ مطالعه بر حسب سواد مادر مؤلفه ها مجموع مجذورات df f sig ارزش ٩/٠٢١ 5 0/645 0/671 289 776/58 294 785/60 هنجار ٧٣/٦٧ 5 0/000 4/638 289 918/1 294 991/77 جلوه ٢٥/٢٦ 5 0/086 1/950 289 749/03 294 774/30 خانواده ٥٢/٢٩ 5 0/019 2/745 289 1101/006 294 1153/30 در جدول ٢ نتایج تحلیل واریانس نشان داد که در بعد هنجار (٠١/>p٠، ٦٣٨/=f٤) و خانواده (٠٥/>p٠، ٧٤٥/=f٢) برحسب سواد مادر تفاوت معناداری به لحاظ آماری مشاهده شد."