چکیده:
یکی از راههای شناخت فرهنگ، اندیشه، ذوق، عاطفه، آرزوها، باورها و عقاید ملتها تطبیق آثار ادبی زبانهای مختلف است. در بررسی اساطیر جهان به افسانههایی برمیخوریم که مضمون آنها نبرد پدر و پسر است. بعضی از این اسطورهها به پدرکشی و بعضی دیگر به پسرکشی میانجامند؛ اما بخشی از آنها مطابق با خواست مخاطبان داستان- که دوست دارند فرجامی نیکو برای قهرمان داستان رقم بخورد- طرحریزی شدهاند. وجود شباهتهای زیاد بین این قبیل داستانها سؤالی را مطرح میکند که آیا این مضمون، خاستگاه واحدی داشته یا داستان بومی هر کشور است. این مقاله به بررسی اسطورۀ «رستم و سهراب» و «کوراوغلو و کرداوغلو» - از حماسة ملل ترک زبان- میپردازد. صرفنظر از اختلافات جزئی که در آغاز و پایان داستانها وجود دارد، درصد بالای تشابهات آنها این ذهنیت را القا میکند که داستان «کوراوغلو و کرداوغلو» براساس شاهنامۀ فردوسی پرداخته شده است. نتایج حاصل از بررسی اشتراکات و تفاوتهای موجود از نظر پیرنگ، تناظر شخصیتها، انگیزهها و کشمکشهای موجود در دو داستان مؤید این ادعاست.
In study of world epic، we see the stories on the battle of father and son's. In some of them father kills his son and in another the son kills his father but some have relies on the taste of reader and tries to show their champion to be alive. The similarities in these stories ask this question that if these contents have single origin or each story is vernacular for his country. This article studies the stories of "Rostam and Sohrab" and "Koroglou and Kordouglu"، the Turkish epic. Multiple similarities in these stories inspire us that the source of Korouglu and Korluglu is Firdowsi's Shahnameh. The similarity of Plot، motifs ، characters ، and other properties highlight this fact.
خلاصه ماشینی:
"صرف نظر از اینکه چنین ادعایی قابل اثبات اسـت یـا نـه ، بـین شخصـیت رسـتم و کوراوغلو همانندیهایی وجود دارد و بـه خصـوص از «سـفر دربنـد» کوراوغلـو چنـین برمیآید که این مجلس از داستان «رستم و سهراب » شاهنامه برگرفته شده باشد» (همـان ، ١٧٠- ١٧١) و در«سفر دربند» نیز داستان کرداوغلو به تفصیل آمده کـه مبنـای همـین مقالـه است (ر.
علاوه بـر کتـاب ارزشمند آنتونی پاتر، مقالات زیادی در باب تطبیق رستم و سهراب با دیگـر داسـتان هـا نوشته شده است ، ازجمله : تراژدی فرزندکشی در اسـاطیر ایـران و پدرکشـی در اسـاطیر یونان (ذبیح نیـا، ١٣٨٧)، بررسی تطبیقی داستان رستم و سهراب بـا برخـی مـوارد مشـابه در اساطیر جهان (کمـالی، ١٣٨٨)، ویژگیهای مشترک دو اثر حماسی ایران و آلمـان (ممـتحن و صفیئی، ١٣٩٣)، سام / سـهراب و زال / رسـتم : نبـرد پـدر و پسـر (صـدیقی، ١٣٩١).
اوغوزها در مسی ر کوچ خود به نقاط دیگر آسیا، این داستان را بـه سـرزمین هـایی چـون ایران ، آذربایجان وآناتولی برده اند (اوزون ، ١٣٨٨: ٨٣)؛ اما پروفسور براگینسکی در مقاله ای با عنوان «یادداشت هایی در پیرامون قورقولو ، حماسۀ تاجیکی» دربارة انتقـال کوراوغلـو از غرب به شرق آورده است : «حماسۀ کوراوغلو ابتدا در بین خلق آذربایجان پدید آمده ...
در ایران در باب کوراوغلو تحقیقات اندکی صورت گرفته اسـت کـه عبـارت انـد از: «کوراوغلو در افسانه و تاریخ » (رئیس نیا، ١٣٦٦)، و چند مقالـه ازجملـه «بررسـی تطبیقـی داستان های رستم و کوراوغلو» (رسـمی، ١٣٩٢)، «بررسـی ویژگـیهـای رخـش رسـتم و قیرات کوراوغلو» (همو، ١٣٩٣)، «بررسی تطبیقی آموزه های اخلاقی شـاهنامۀ فردوسـی و داستان کوراوغلو» (همو، ١٣٩٤) و «بررسی تطبیقـی پیونـد عشـق و حماسـه در شـاهنامۀ فردوسی و داستان کوراوغلو» (همو، ١٣٩٤)."