چکیده:
سازمان همکاری اسلامی، از سازمانهای فرا منطقهای اسلامی است که از ابتدای تشکیل، موجد برخی از مواضع مستقل از سوی کشورهای اسلامی در قبال مسائل بینالملل و جهان اسلام بوده است. این سازمان که از ابتدا با هدف حمایت از ملت فلسطین اعلام موجودیت نمود، به تدریج با افزایش اعضای آن مسائل جدید و موضوعهای مهمی را در دستور کار خود قرارداد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش قدرت محور ترکیه و ایران در تعیین رویکردهای سازمان در قبال مسائل مهم کشورهای اسلامی و نیز رقابت دو کشور در این فرآیندها است . شایانذکر است که نقش محور ترکیه و ایران در این سازمان بعد از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه در ترکیه و افزایش توجه آن دولت به مسائل جهان اسلام و خاورمیانه مورد بررسی قرار میگیرد. فرض پژوهش ذیل بر این است که در عرصه سیاست منطقهای در خاورمیانه یکی از حوزههای قدرت نمایی دو کشور صحنه سیاسی سازمان فوق است که بر روابط دوجانبه دو کشور و ساختار امنیتی منطقه تاثیر میگذارد. پژوهش ذیل معتقد است بر خلاف محور ایران- عربستان در سازمان همکاریهای اسلامی که مبتنی بر رقابت صرف است محور ایران-ترکیه در آن سازمان ترکیبی از همکاری و رقابت برای کسب هژمونی منطقه ای است.
Iran- Turkey bilateral relations is continuous and dynamic subject in Middle Eastern studies. Challenges and opportunities arises from competition and cooperation of two countries over bilateral and regional issues, pose the question of superiority competition on regional issues and two countries efforts for achieving regional hegemony. Iran-Turkey power and influence competition is not limited to two state relations and regional organizations are also center of such challenges. This research intends to analyze the effect of Iran-Turkey power projection in Organization of Islamic Cooperation (OIC) and its effect on main Middle East issues to understand and assess the influence of these two regional players on the general organization capability in managing of security challenges in the Middle East.
خلاصه ماشینی:
پژوهش حاضر درصدد است تا با تمرکز بـر روی محـور زمـانی سـال ٢٠٠٢ تـا ٢٠١٤ روند شکل گیری قدرت های جدید در درون سازمان را با بـه تصـویر کشـیدن نقش روز افـزون ترکیـه در آن و روابـط دوجانبـه ایـران بـا ایـن کشـور و احتمـال شکل گیری محور رقابت ترکیه -ایران در کنار عربستان -ایران را مـورد بررسـی قـرار دهد.
در این خصوص میبایست با بررسی منطقه گرایی در خاورمیانه و چـالش - های آن در ابتدا زمینه ای را فـراهم آورد کـه در چـارچوب نظـری آن ، تعـاملات دو کشور به خصوص بعد از بـه قـدرت رسـیدن حـزب عـدالت و توسـعه در ترکیـه و سیاست خارجی جدید این کشور در پوشش راهبری احمـد داوود اوغلـو مشـخص گردیده تا دورنمای روشنی برای تحلیل روابط دو جانبه ایران و ترکیه در چـارچوب سازمان همکاری اسلامی و محور جدید رقابت در این سازمان فراهم آید.
علت انتخاب ایران و ترکیه جهت ارزیابی نقش آن ها در روابط منطقه ، موضوع تشکیل محور رقابت جدیدی در سازمان همکاری اسلامی با محوریت ایران و ترکیـه است که به گمان نگارندگان این پژوهش ، میتواند نقـش و عملکـرد سـازمان را در سال های آینده مشخص نماید.
در این پژوهش موضوع تحـولات سـوریه و عکـس العمـل ایـن کشورها نسبت به حوادث اخیر در خاورمیانه در قالب یک سیاست خارجی تهاجمی و حرکت از سیاست "کنش انفعالی" به سمت "کنش فعال " در چارچوبی کلی مورد بحث قرار میگیرد تـا زمینـه بـرای شـناخت تعامـل و تقابـل دو کشـور در سـازمان همکاری اسلامی فراهم آمده و از این منظر ماهیـت تعامـل دو کشـور بـا سـازمان و آینده محور ترکیه - ایران در درون سازمان مورد بررسی قرار گیرد.
The Role of Religion in Turkish Foreign Policy: The Case of Relation Between Turkey and Organization of Islamic Cooperation.