چکیده:
منطقهی مورد مطالعه در کپهداغ مرکزی، شمال بجنورد و شیروان، بین روستاهای کاکلی- راز قرار دارد. هدف از این پژوهش تفکیک مناطق فعال از مناطق با فعالیت کمتر میباشد. در این پژوهش برای ارزیابی میزان فعالیت تکتونیکی شاخصهای طول- شیب رودخانه(SL) ، نسبت عرض کف دره به ارتفاع دره(Vf) ، فاکتور عدم تقارن توپوگرافی (T)و انتگرال هیپسومتریک (Hi) محاسبه گردید. گسلها و شکستگیهای منطقه با استفاده از باندVNIR تصویر ASTER استخراج گردید و شاخص-های مورفومتریک با استفاده از GIS و Global mapper محاسبه شد. بیشترین مقدار شاخص SL مربوط به پهنههای شمالی میباشد، افزایش شاخص SL در پهنههای شمالی مربوط به گسلها و شکستگیهایی است که مسیر آبراههی اصلی را قطع می-کند، محاسبهی شاخص Vf نشان میدهد که بیشترین نرخ بالاآمدگی مربوط به پهنههای شمالی میباشد، وجود درههای V شکل در آن منطقه نیز گویای این مطلب میباشد. محاسبهی شاخص T در این پژوهش نشان میدهد که رودخانههای موازی با روند چینها کجشدگی به سمت جنوب را نشان میدهند. بیشترین مقدار شاخص انتگرال هیپسومتریک مربوط به حوضهی شمالی (شیرینرود) میباشد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیشترین مقدار فعالیت تکتونیکی مربوط به قسمت شمالی منطقهی مورد مطالعه میباشد، و قسمت شمالی کپهداغ مرکزی فعالتر از قسمت جنوبی آن میباشد.
خلاصه ماشینی:
"همچنین ، سؤالی که برای ما مطرح است ، آیا با استفاده از شاخص های مورفومتریک می توان مناطق مستعد فعالیت تکتونیکی را مشخص نمود؟ در سالهای اخیر مطالعات زیادی در ارتباط با کاربرد شاخص های مورفومتریک برای ارزیابی نوزمین ساخت مناطق مختلف دنیا و ایران صورت گرفته است : آدام ٢(١٩٨٠)، سامرفیلد٣ (١٩٨٥)، ریبولینی و اسپگنلو٤ (٢٠٠٧)، استیپنسکووا و همکاران ٥ (٢٠٠٨)، الهمدونی و همکاران ٦ (٢٠٠٨)، گوارنیری و پیروتا٧ (٢٠٠٨)، کریستفر و همکاران ٨ (٢٠١٠)، ده- بزرگی و همکاران ٩ (٢٠١٠)، رادفر و پورکرمانی (١٣٨٤)، حقی پور (١٣٨٥)، وحدتی دانشمند و قاسمی (١٣٨٥)، خادمی (١٣٨٧)، خاوری و همکاران (١٣٨٩).
2- Adams 3- Summerfield 4- Ribolini & Spagnolo 5-Stepancikova et al 6- El Hamdouni et al ٧- Guarnieri & Pirrotta 8- Christopher et al 9- Dehbozorgi et al موقعیت جغرافیایی منطقه منطقه مورد مطالعه در کپه داغ مرکزی، شمال بجنورد و شیروان، بین روستاهای کاکلی - راز همچنین ، بین طولهای °٥٧ و°٥٨ شرقی و عرض های́٣٠° ٣٧ و °٣٨ شمالی قرار دارد.
(Pinter, 1996, 123 محاسبه انتگرال هیپسومتریک برای منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که بیشترین مقدار این شاخص مربوط به پهنه های شمالی منطقه است (شکل ١٣) که دلیل آن را می توان به فعالیت تکتونیکی بیشتر قسمت شمالی و همچنین ، سنگ شناسی منطقه نسبت داد.
از جمله شواهد این افزایش فعالیت تکتونیکی می توان به موارد زیر اشاره کرد: - محاسبه شاخص SL در منطقه مورد مطالعه نشان می دهد که بیشترین مقدار شاخص SL مربوط به پهنه های شمالی منطقه است ."