چکیده:
پس از ناکارآمدی طرح های جامع سناریوی جدیدی تحت عنوان «استراتژی توسعه شهری» در ادبیات برنامه ریزی شهری معاصر مطرح گردید. که مهم ترین هدف آن ارتقای کیفیت زندگی شهروندان ، ساماندهی چالش های شهری، پالایش عملکردی،ایجاد نگرش مشارکتی و غیره میباشد. ازاین رو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عوامل موثر بر پیاده سازی برنامه ریزی استراتژیک در ایران است . نوع تحقیق کاربردی – توسعه و روش گردآوری اطلاعات اسنادی و پیمایشی میباشد جامعه آماری پژوهش حاضر کارشناسان و متخصصان مسائل شهری و منطقه ای است که حجم نمونه آن با استفاده از جدول مورگان ٢٠٠ نفر برآورد گردید. برای ارزیابی چالش ها و فرصت های طرح جامع از مدل سوات و برای اولویت - بندی معیارهای چهارگانه استراتژی توسعه شهری از فرآیند سلسله مراتبی و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس ا PF٢١٣١ P استفاده شده است . بدین معنی ابتدا معیارهای موثر بر کارآمدی استراتژی توسعه شهری در قالب ٤ معیار نگرشی/ دانشی، هنجاری/ رفتاری، ارتباطی و مدیریتی و ٤٤ معیار فرعی بر اساس درخت سلسله مراتبی ترسیم گردید. سپس از کارشناسان مسائل شهری و منطقه ای خواسته شد، تا براساس مقایسات زوجی اولویت ها را مشخص سازند. وزن هریک از معیارها در نرم افزار اکسپرت چویس PPF٣١٣٢ سنتز و مورد واکاوی قرار گرفت . نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد: که معیار نهادی و مدیریتی با وزن ٠/٣٢٢ اولویت اول ، معیار ارتباطی با میانگین وزنی ٠/٣٠١ دارای اولویت دوم ، معیار هنجاری و رفتاری با میانگین وزنی ٠/٢٩٨ دارای اولویت سوم و اینکه معیار نگرشی و دانشی با میانگین وزنی ٠/٢٣٧ دارای رتبه آخر میباشد. پس بنابراین مهم ترین موانع پیش روی برنامه ریزی استراتژیک در ایران به ترتیب اولویت معیار نگرشی/ دانشی، هنجاری/ رفتاری، ارتباطی و مدیریتی میباشد، که برای پیاده سازی آن راهکارهای پیشنهاد شده است ، که نیازمند توجه جدی مدیران و برنامه ریزان شهری و منطقه ای ایران است .
خلاصه ماشینی:
"جدول ٤- تجزیه و تحلیل عوامل خارجی (فرصت ها) فرصت ها وزن درجه بندی امتیاز وزنی ترسیم یک چشم انداز مطلوب برای توسعه های آتی شهری 4 0/05 0/20 تهیه طرح های خرد نظیر طرح تفصیلی در تمامی ابعاد توسعه 0/24 4 0/06 شهرسازی از پیش اندیشیده و نظم دادن به شهرها 0/25 5 0/05 تعیین چگونگی استفاده از زمین های شهر و تعیین موقعیت و مساحت هریک از ٠/٠٧ 0/35 5 آنها در سطح محلات شهر و غیره تعیین میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری 5 0/08 0/40 آماده سازی زمین برای سکونت ، فعالیتی 0/25 5 0/05 استفاده حداکثر از منابع مالی سازمان زمین شهری و غیره 0/18 3 0/06 جمع 1/87 - 0/42 منبع : یافته های پژوهش ، ١٣٩٤ جدول (٥) نگرش آمرانه و بالا به پایین بودن به طرح جامع و عدم دستیابی به اهداف پیش بینی را مهم ترین ضعف پیش روی طرح های جامع در ایران میداند که نیازمند واکاوی و ارزیابی منسجم از سوی مدیران شهری و منطقه ای است تا بتوان با این توجیه زمینه را برای پیاده سازی برنامه ریزی استراتژیک فراهم ساخت .
برای سنجش میزان اثرگذاری معیارهای مؤثر بر کارآمدی برنامه ریزی استراتژیک و همچنین موانع ناکارآمدی طرح های جامع در قالب ٤ معیار نگرشی و دانشی، هنجاری و رفتاری و غیره از آزمون تی استفاده شد، ولی براساس اختلاف از میانگین به دست آمده برای هر یک از این معیارها (جدول ١٣) با توجه به منفی بودن این میزان و معناداری به دست آمده از این بخش نتایج حاکی از آن است ،که این شاخص در فرایند دست یابی به رویکرد استراتژیک در نظام برنامه ریزی شهری ایران اثرگذار بوده ولی شرایط نامطلوبی داشته و به عنوان یک مانع محسوب میشود."