چکیده:
تولید پسته در ایران یکی از منابع مهم ایجاد درآمد برای روستاییان و اقتصاد ملی محسوب می شود. به طوری که این محصول حدود پنج درصد کل ارزش تولید کشاورزی را تامین میکند و در بخش صادرات غیرنفتی کشور نیز نقش اساسی دارد. از آنجا که پسته ، کشت غالب در مناطق روستایی شهرستان سیرجان میباشد، در این پژوهش به مطالعه و تحلیل آثار تولید این محصول و نقش آن در معیشت خانوارهای روستایی این شهرستان پرداخته شده است . روش جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی بوده که در مطالعات میدانی، بررسیها در دو سطح روستا و خانوار صورت گرفته است . در این راستا، روستاهای بالای ٥٠ خانوار در ٤ دهستان به عنوان نمونه های انتخابی شناسایی گردید. سپس برای مطالعات مرتبط با خانوار، با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در روستاهای مورد مطالعه و با استفاده از فرمول کوکران ، ٢٤١ خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای بررسی وضعیت معیشت ، مجموعه ای از شاخص ها در ابعاد سرمایه های انسانی، مالی، اجتماعی، فیزیکی و طبیعی و برای بررسی محدودیت های تولید پسته ، مجموعه ای از شاخص ها با ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی و کالبدی - فضایی مورد توجه بوده است . برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه ها، از روش تحلیل سلسله مراتبی و تحلیل های آماری استفاده شده است . نتایج تحقیق موید آن است که در روستاهای شهرستان سیرجان ، بین میزان محدودیت های تولید پسته و سطح مطلوبیت معیشت ، رابطه معناداری وجود دارد و تولید پسته در این شهرستان ، سبب افزایش درآمد، بالا رفتن قدرت خرید و بهبود معیشت خانوارهای روستایی شده است . همچنین بر اساس یافته های پـژوهش ، طی دهه اخیر، تـولید این محصول روند افزایشی داشته و به عنوان مهم ترین منبع درآمدی روستاهای این شهرستان ایفای نقش نموده است .
خلاصه ماشینی:
"جدول ١- شاخص های مورد توجه در بررسی محدودیت های تولید پسته ابعاد شاخص ها ابعاد شاخص ها گرانی نهاده ها (کود، سم و ادوات کشاورزی)، وجود اقتصادی وصانسعطت ه هاددررب بخازش ار، نکظشاام وبرهزریه ب،رددارستیمزسدنتیک،ارعگدرم ان پ،یشهرزفینت برق موتورهای آبی، هزینه های لایروبی چاه های آب سرمازدگی در فصل بهار، محدودیت دسترسی به آب ، عدم دسترسی به زمین محیطی حاصلخیز، عدم مالکیت زمین ، شرایط آب و هوایی نامناسب ، شیب و ارتفاع زیاد، فرسایش زیاد، کیفیت آب قابل دسترس خرد بودن اراضی ناشی از تقسیم ارث ، عدم رعایت اصول صحیح آبیاری و بکارگیری روش های سنتی، ریسک اجتماعی پذیری پایین روستاییان ، محلیگرایی و تقدیرگرایی در فرهوگی ابلیگن وهراویستامئشیاان ر،کتیعد،م دانآش گاهیو موهاراست تقبپاال یین روکستشاائیوارن زان از حس تعاون و همکاری میان خانوارهای روستایی راه های ارتباطی نامناسب ، عدم دسترسی کالبدی - به فناوری IT جهت بازاریابی و اطلاع فضایی از قیمت محصولات ، نبود انبار و مکان مناسب جهت نگهداری محصولات جدول ٢- شاخص های مورد توجه در بررسی سطح معیشت خانوارهای مورد مطالعه ابعاد مولفه ها شاخص ها ابعاد مولفه ها شاخص ها دسترسی به مراکز بهداشتی و بهداشت درمانی، برخورداری از آب آشامیدنی سالم مهارت تموهالیرد،ت بهراخیورفنداییو ازرکفه لا اس یهادی آموزشی و فنی حرفه ای در تولید سطح رضایت از تغذیه ، وضعیت سلامت سلامت خانوار، سالخوردگی جمعیت کشاورزان مشارکت در امور عمرانی روستا، مشارکت مشارکت در امور مالی روستا، مشارکت در امور خیریه روستا سطح جلب اعتماد دیگران ، تمایل برای اعتماد کمک مالی به دیگران وضعیت سطح رضایت از شغل ، سطح رضایت از رفاهی مسکن آموزش دسترسی به مدارس ، سطح استفاده از رسانه ها، دسترسی به اینترنت مسکن کیفیت مسکن رقابت توان رقابت در تولید، توان بازاریابی محصولات تولید ابزار و ماشین آلات کشاورزی، دسترسی وسایل به امکانات و لوازم رفاهی زندگی، درآمد ثمبیازات ن شدغرلیآم،دق،درپات یدارخرییددرآمد و دسترسی به امکانات ارتباطی انرژی دسترسی به سوخت دسترسی به وام یا برخورداری از حمایت نهادهای مالی، تـوان پس انداز سـرمایـه گـذاری با اسـتفاده از پس انداز، سطح رضایت از میزان پس انداز دسترسی به آب و هوای مطلوب ، منابع دسترسی به خاک حاصلخیز، دسترسی به طبیعی منابع آبی کافی، دسترسی به منابع آبی با مالکیت کیفیت مناسب زمین زراعی، زمین باغی، دسترسی به کشاورزاراضی کشاورزی کافی ی مأخذ: یافته های تحقیق ، ١٣٩٣ روایی محتوایی پرسشنامه تحقیق با دریافت نظرات کارشناسان و افراد آگاه از وضعیت روستاهای شهرستان سیرجان (خبرگان محلی، اعضای شورای اسلامی و دهیاران ) به تأیید رسید و برای رعایت اصول و تکنیک کار و سنجش میزان پایایی، از روش آلفای کرونباخ در نرم افزار اس پی اس اس استفاده گردید که با داده های اولیه کسب شده ، ضریب اعتبار در هر یک از ابعاد مورد بررسی بیش از ٠/٨٢ بدست آمد."