چکیده:
شعر «ریرا» نیما یوشیج، یکی از برترین شعرهای مدرن است. خصوصیات ساختاری، وزنی و واژگانی این شعر، موجب شده که در طول دههها، خوانندگان به خوانشهای متفاوت و گاهی هم ارز از آن بپردازند. استفاده از برخی واژگان، به ویژه کلمۀ «ریرا» و همچنین استفاده از نماد در اشعار نیما، معنای این شعر را در هالههایی از ابهام قرارداده است که موجب شده تا این شعر در طول زمان مورد خوانشهای مختلفی قرار بگیرد. نظریۀ دریافت در پی خوانشهای متفاوت از یک متن است. خوانش شعر نیما، این حُسن را دارد که ابعاد گوناگون شعر او را آشکار میکند. در این نوشتار برآنیم تا به بیان قرائتهای مختلف از شعر «ریرا» در دو ساحت فرم و تکنیک و همچنین ساختار محتوایی آن بپردازیم و چگونگی دریافت مخاطبان را از هالههای پیشروندۀ معناییِ این شعر در طول زمان – سیر درزمانی و همزمانی- مورد تحلیل و بررسی قراردهیم. این پژوهش نشان میدهد که نیما ابژۀ خود را از طریق فراهم آوردن منظرهای متعدد میآفریند و با ایجاد خلاهایی در متن، عدم تعینی را رقم میزند که خواننده را به رابطه دیالکتیکی با متن فرا میخواند. معنا در این شعر، به واسطه درهمآمیزی افقهای ، در طول زمان شکل میگیرد و آگاهی خواننده در طول شعر کامل میشود. افق انتظار غالب در شعر «ریرا» از نوع افق انتظار اجتماعی است و خوانندگان با استفاده از رمزگان زیباییشناسی و داشتههای معنوی خود، شعر را تفسیر میکنند؛ اما به دلیل خاصیت ذاتی ابهامآمیز بودن این شعر، میتوان هربار خوانش جدیدی از آن ارائه داد.
The poem of "Rira"s nima yushij is one of the best modern poems of him. Structural, metrical & lexical features of this poem were caused readers with different horizon of expectations to have sometimes different readings of it in decades. The meaning of this poem has always been concealed in ambiguity by the use of certain words, specially the word "Rira" & the use of symbol in his poems. Reception theory is studing different readings of a text which makes it to recreat every time. Reading of nimas poetry according to reception theory reveal the difference aspects of his poetry. In this article we intend to express different readings of the "Rira"s poem in the realms of form & technique as well as the structure of its content deal. And also we want to analyize the audience reception from progressive meaning of this poem, diachronically & synchronically. this study show that Nima creates his objects by providing multiple perspectives with the theme of grief and with creating gaps in the text. Meaning in this verse, formed by horizons of expectation, over time. The reader is unaware through the poem & ultimately become conscious. Horizon of expectations prevailing in the poem "Rira" is horizon of expectations And the readers by using the codes of aesthetics assets interpret poem. However, due to the inherent properties of this poem, can be presented each time a new reading of it.
خلاصه ماشینی:
به نظر آیزر، اگرچه خواننده معنا را به متن فرامیافکند، کنشهای خوانشیای (واپسنگری، تفکر دوبارۀ معنا، محقق شدن یا نشدن پیشبینی، بازنگری درک از شخصیتها و وقایع و غیره) را که واسطة برساختن آن معنا هستند، خود متن پیشاپیش ساختار داده یا در متن تعبیه کرده است (تایسن، 1387: 274-275)؛ به این صورت که متن نوشتهشده محدودیتهای ویژهای را بر اشارات نوشتهنشده تحمیل میکند تا از مبهم بودن آن جلوگیری کند؛ اما در همان زمان که این اشارات بهوسیلۀ تخیل خوانندگان حل میشوند، موقعیت دادهشده را دربرابر پسزمینهای قرار میدهد که اهمیت کمتری نسبت به آنچه برای آن درنظر گرفته شده، داراست.
در اظهارنظری درمورد وزن این شعر، نویسنده با توجه به خوانشهای غالب زمانۀ خود- که به چندصدایی و بینامتنیت در متون توجه میشد- و شاید به تأثیر از آن جریان، به خوانش چندصدایی «ریرا» قائل است: بحور مختلفالارکان ظرفیت بیشتری برای شعر پولیفونیک دارند.
در دریافتی دیگر نیز، افق انتظار ادبی در رابطه با پیرامتنها شکل گرفته و به بعد روانشناختی موضوع نیز پرداخته شده است: اگر «ریرا» تنها در نهاد ناخودآگاه یا نیمهخودآگاه شاعر باقی بماند و آوای دریا در خودآگاهش که همیشه تکرار میشود، شاعر این نیمهآگاهی را به خودآگاهی بدل میکند؛ یعنی آن خاطره را بهتر بهیاد میآورد و در بند بعد تأکید میکند که «ریرا ریرا...
خوانش منصور خورشیدی در مقالة «نگاهی به شعر ریرا» بدین صورت است: عمق اندیشۀ نیما را در این شعر، صدا پر میکند.