چکیده:
نابرابري هاي فضايي در توزيع درآمد، خدمات بهداشتي، آموزشي و شاخص هاي فقر؛ چالش هاي گسترده اقتصادي و سياسي را براي دولت هاي بسياري از كشورهاي در حال توسعه بوجود آورده است. اصولاً نابرابري هاي منطقه اي از دو زمينه اصلي نشات مي گيرند. نخست شرايط طبيعي هر منطقه جغرافيايي و دوم تصميمات سياستگذاران و برنامه ريزان اقتصادي. نكته قابل ذكر در اين مورد اين است كه با پيشرفت تكنولوژي از اهميت عامل اول كاسته شده و به اهميت عامل دوم اضافه شده است. بنابراين در ايجاد نابرابري هاي منطقه اي بيشتر تصميمات سياستگذاران و برنامه ريزان تاثير مي گذارد. هدف تحقيق حاضر در راستاي ارزيابي و تحليل نابرابري هاي منطقه اي بين شهرستان هاي استان سيستان و بلوچستان بوده كه بر اساس 29 شاخص منتخب انجام يافته است. از اين رو ابتدا 29 شاخص منتخب اقتصادي- اجتماعي، بهداشتي- درماني، آموزشي، زيربنائي در مقياس شهرستان از اطلاعات مربوط به سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1390 استخراج گرديد و در ادامه با استفاده از چهار روش، ويكور(vikor) ، تحليل مولفه هاي اصلي(PCA)، روش موريس و روش امتياز Z استاندارد به تحليل وضعيت شهرستان هاي استان با توجه به شاخص هاي مذكور پرداخته شد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه به جزء روش موريس، در سه روش ديگر شهرستان هاي زاهدان و زابل با شاخص تركيبي بالا در سطح برخوردارتر قرار گرفته اند و تقريباً در هر چهار مدل شهرستان هاي زابلي، دلگان و سرباز به تناوب در رتبه هاي پايين تر سطح برخورداري قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
"(جدول شماره 1) جدول شماره(1)- شاخصهای ارزیابی توسعهیافتگی شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان ابعاد ردیف شاخص شماره شاخص بعد اقتصادی 1 درصد شاغلان بخش صنعت نسبت به کل جمعیت شاغلان شهرستان E1 2 درصد شاغلان بخش معدن نسبت به شاغلان کل شهرستان E2 3 درصد شاغلان بخش بهداشت و مددکاری اجتماعی نسبت به کل جمعیت شاغلان شهرستان E3 4 درصد شاغلان بخش آموزش نسبت به شاغلان کل شهرستان E5 5 درصد شاغلان بخش حمل و نقل نسبت به کل جمعیت شاغلان شهرستان E6 6 درصد شاغلان متخصص نسبت به کل جمعیت شهرستان E7 7 درصد شاغلان زن متخصص نسبت به کل جمعیت شهرستان E8 8 درصد شاغلان دارای تحصیلات عالی نسبت کل شاغلان شهرستان E9 9 درصد شاغلان زن دارای تحصیلات عالی نسبت کل شاغلان شهرستان E10 10 درصد شاغلان نسبت به کل جمعیت شهرستان E11 11 ضریب اشتغال زنان E12 اجتماعی- فرهنگی 12 معکوس بار تکفل E13 13 معکوس نرخ بیکاری E14 14 تعداد دانشجویان هر شهرستان به ازای هر 1000 نفر Ed1 15 درصد قانونگذاران و مقامات عالی رتبه نسبت به کل جمعیت ناحیه Ed2 16 تعداد فارغ التحصیلان فوق الیسانس و بالای شهرستان به ازای هر هزار نفر Ed3 17 تعداد فارغ التحصیلان زن شهرستان به ازای هر هزار نفر Ed4 18 ضریب باسوادی زنان شهرستان Ed6 19 تعداد کتابخانههای شهرستان به ازای هر 10000 نفر C بهداشتی- درمانی 20 تعداد پزشکان عمومی شهرستان به ازای هر 10000 نفر H1 21 تعداد پزشکان متخصص شهرستان به ازای هر 10000 H2 22 تعداد مراکز بهداشتی- درمانی روستائی به ازای هر 10000 نفر H3 23 تعداد تخت بیمارستان به ازای هر 10000 نفر H4 24 تعداد داروخانههای شهرستان به ازای هر 10000 نفر H5 کالبدی - زیربنائی 25 مسکنهای بادوام شهرستان In1 26 درصد مساکن دارای آب لوله کشی شهرستان In2 27 درصد مساکن دارای تلفن ثابت شهرستان In3 28 معکوس خانوار به مسکن In6 29 ضریب شهرنشینی U 8-یافتههای تحقیق در این قسمت به تجزیه و تحلیل با استفاده از روشهای ویکور، ضریب موریس، امتیاز استاندارد و تحلیل مؤلفههای اصلی پرداخته شده که نتایج مبسوط آن به قرار زیر است: 8-1-روش ویکور برای رتبهبندی و ارزیابی سطح توسعه شهرستانهای استان، ماتریس تصمیمگیری و وزن هر یک از شاخصها مشخص گردید که وزن شاخصها از طریق آنتروپی شانون محاسبه شد."