چکیده:
خط کوفی بنایی که ریشۀ آن از خط کوفی است، از تکرار واحدهای هندسی بهصورت عمودی، افقی، موازی و غیره بر روی شبکه (مسطر) حاصل میشود و بهدلیل جنبههای بصری منحصربهفرد و ارتباط تنگاتنگ آن با معماری قابلیتهای بسیاری برای استفاده در هنر معاصر دارد. این مقاله پژوهشی است دربارۀ شناسایی عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری خط کوفی بنایی در دورۀ معاصر و روند استفاده از آن در طراحی آرم نوشتاری، با بررسی خصوصیات ساختاری و هندسی این خط میتوان دلیل ماندگاری آن را بهعنوان خطی سنتی با روحیهای نو بررسی کرد و این ویژگیها را در طراحی آرم نوشتاری تعمیم داد. قابلیت ساختاری این خط، روابط مشخص و تعامل بین سواد و بیاض در آن، سادگی و صراحت اجزا، داشتن نظم و ترتیب منطقی، خوانایی و فارغ بودن از تغییرات ضخامت، عدم اعرابگذاری، داشتن پیشینۀ سنتی و ظرفیت نوگرایی بالای آن، قابلیت تغییر فضاهای مثبت و منفی و بافتپذیری آن، مجموعهای از ویژگیهای منحصربهفردی را در این خط ایجاد نموده که آن را مستعد استفاده در هنرهای تجسمی میکند. بر این اساس در این تحقیق به روش توصیفیتحلیلی سعی شده تا عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری این خط شناخته شود و روند استفاده از این قابلیتها در طراحی آرمهای نوشتاری معاصر مورد مداقه قرار گیرد. یافتههای تحقیق نشان میدهد که بهرهگیری از خطوط بنایی خصوصیتهای ممتازی را در بر دارد که شامل سطوح تخت، حرکات عمودی، افقی، موازی و زاویهدارِ هندسی و ساختاری میباشد و توانایی بسیار زیادی در ایجاد فضاهای مثبت و منفی، قابلیت شکلپذیری فراوان و استعداد بسیاری در راز و رمزدار داشتن نوشتهها دارد.
Square or geometric Kufic (also known as banna’i) developed from the Kufic script and consists of repeating vertical، horizontal، and parallel geometric units on a geometric network called a grid. Due to its unique visual characteristics and its close association with architecture، it is very promising for use in contemporary arts. This paper presents a research on contributing factors to the endurance of this script، as well as the geometric and structural features of square Kufic (banna’i) and its applicability for designing logotypes. Structural features of square Kufic include the relationship and interaction of black and white، simple and explicit components، logical order، legibility independent of thickness، the absence of diacritic marks، its traditional backgrounds، its high regenerative capacity، and the possibility of changing positive and negative spaces and its texture. This set of unique features makes it a promising typeface for use in visual arts، especially in logotype design. This research attempts to explore contributing factors to the endurance of this script، as well as contemporary procedures in its applicability for logotype design with a descriptive-analytic methodology. Results show that banna’i calligraphy features rectilinear surfaces، repeating vertical، horizontal، and parallel geometric units on a geometric grid، positive and negative spaces، flexibility in design، and other characteristics which help symbolize texts.
خلاصه ماشینی:
"برای مثال ، در طراحی آرم های تصویری خط بنایی معقلی نمای متداخل به عبارت چهارده معصوم (ع )، بقعۀ پیر بکران ، جنوب و نوشتاری، نهایت سادگی و استفاده از حداقل اجزا یکی از مهم ترین مواردی است که باید آن را در نظر داشت تا اصفهان (دورة ایلخانی) (ماهرالنقش با کمترین عناصر، بهره گیری از انقباض و انبساط ، فضاهای مثبت و منفی و آهنگ بصری در نهایت زیبایی به یک ١٣٧٠، ١٧٥).
همچنین سادگی و بیپیرایگی، داشتن نظم و ترتیب منطقی، موجز بودن شکل ساختاری نوشتار، رمزی بودن و پیچیدگی آن همراه با خوانایی، جالب و کوتاه ، عرض مساوی فضاهای سیاه و سفید، رعایت تناسب در ترکیب حروف و یکنواختی آن ها، فارغ بودن از تغییرات ضخامت دور و عدم وجود تغییرات بسیار در اعراب و نقطه گذاری، قابلیت تداعی قاب هندسی و شکل پذیری آن ، استفاده از حروف هم ارتفاع و هم ارزش ، قابلیت چیدمان و ترکیب با حداقل عناصر معماری در کتیبه نگاری، دگرگونی صورت الفبای حروف در راستای چیدمان و نظم دادن به ترکیب ، استفاده از حداقل کلمات ، گاه حذف نقاط جهت صریح بودن پیام نوشتار، قابلیت تغییر فضاهای مثبت و منفی و بافت پذیری ازجمله خصیصه های مهمی هستند که در دل این خط نهفته است که با شناخت و بهره گیری از این خصوصیات میتوان از آن ها در طراحی آرم نوشتاری که یکی از مباحث مهم در ارتباط تصویری به شمار میآید، بهره مند شد."