چکیده:
بيترديد عقل حد مشخصي دارد و (مستقل از ديگر قوا) از درک پارهاي امور عاجز است؛ اما محدودة عقل تا کجاست و چه کسي ميتواند حدود آن را مشخص کند؟ آيا عقل در قلمرو خود نيز خطا ميکند؟ در اين مقاله، به دنبال اثبات اين ادعا بودهايم که حجيت و عصمت عقل در محدودهاي که خود تشخيص ميدهد، ذاتي است و قابل کم و زياد شدن از بيرون نيست؛ يعني اولاً تعيين حدود عقل را نميتوان به غير عقل سپرد؛ و هر تلاشي براي تحديد عقل از بيرون عقل، تنها ميتواند تنبيهي براي عقل باشد تا خود را از جهل بسيط يا مرکب به درآورد و به محدوديتهاي خود، «علم» يا «علم به علم» پيدا کند؛ ثانياً عقل در قلمرو خود خطا نميکند و خطاهاي به ظاهر عقلي، به ديگر ابعاد انسان عاقل بازميگردند؛ ثالثاً تشکيک در توان عقل و انکار عصمتِ عقل در محدودهاي که براي آن آفريده شده است، سرانجامي جز گرفتار شدن در نوعي شکاکيت فراگير و خلاف فطرت ندارد.
Undoubtedly، reason has a specific limit and (independent of other faculties) it is incapable of perceiving certain things. But what is the limit of reason and to where does it extend; who is capable of determining its limit? Does reason commit error even in its own domain? In this paper، effort has been made to support the claim that the authoritativeness and infallibility of reason is inherent in the limited area which itself distinguishes. That is، first، determining the limits of reason cannot be entrusted to anything other than reason itself; and any effort to limit reason outside of the domain of reason can only be an admonition for reason so as to free itself from simple or complex ignorance and come to find “knowledge” or “knowledge of knowledge” as its limits. Second، reason does not commit error in its own domain and apparent errors of reason have to do with the other dimensions of a rational human being. Third، casting doubt on the capability of reason and denial of its infallibility within the limits it has been created، has no end other than being caught in the trap of some kind of pervasive skepticism which is contrary to man’s God-given nature [fiṭrah].
خلاصه ماشینی:
"com دریافت : ١٣٩٥/٠٦/١٠ – پذیرش : ١٣٩٥/١١/٠٦ چکیده بیتردید عقل حد مشخصی دارد و (مستقل از دیگر قوا) از درک پاره ای امور عاجز است ؛ اما محدودة عقل تا کجاست و چه کسی میتواند حدود آن را مشخص کند؟ آیا عقل در قلمرو خود نیز خطا میکند؟ در این مقاله ، به دنبال اثبات این ادعا بوده ایم که حجیت و عصمت عقل در محدوده ای که خود تشخیص میدهد، ذاتی است و قابل کم و زیاد شدن از بیرون نیست ؛ یعنی اولا تعیین حدود عقل را نمیتوان به غیر عقل سپرد؛ و هر تلاشی برای تحدید عقل از بیرون عقل ، تنها میتواند تنبیهی برای عقل باشد تا خود را از جهل بسیط یا مرکـب بـه درآورد و به محدودیت های خود، «علم » یا «علم به علم » پیدا کند؛ ثانیا عقل در قلمرو خود خطـا نمیکنـد و خطاهای به ظاهر عقلی، به دیگر ابعاد انسان عاقل بازمیگردند؛ ثالثا تشکیک در توان عقل و انکار عصمت عقل در محدوده ای که برای آن آفریده شده است ، سرانجامی جز گرفتار شدن در نوعی شکاکیت فراگیر و خلاف فطرت ندارد."