چکیده:
این تحقیق به شناسایی، طبقهبندی و تحلیل سینوپتیک امواج سرمایی منطقه شمال غرب ایران پرداخته است. با استفاده از شاخص نمرات استاندارد شده دمای حداقل در طی دوره آماری 2010-1951 امواج سرمایی طبقه بندی شده و بر اساس شدت وقوع طبقه بندی گردیده اند. از بین امواج سرد وقوع یافته در منطقه شمال غرب ایران، سردترین موج شناسایی شده از هر طبقه برای تحلیل سینوپتیک انتخاب گردید و نتایج تحلیل سینوپتیک امواج سرد منتخب نشان داد که الگوی فشار حاکم در طول ایام حاکمیت امواج یاد شده، وضعیت پرفشار در سطح زمین و ناوه عمیق در سطوح فوقانی میباشد. از نظر استمرار سرما نقش تغییر وضعیت باد مداری به نصفالنهاری که نشانی از بلوکینک است، بسیار مؤثر میباشد. بلوکینگ موجب کاهش سرعت حرکت توده هوای سردی که از طریق وزش سرمایی از عرضهای بالاتر به شمال غرب سرازیر شده، میشود و انواع مختلف امواج سرمایی ایجاد میشود. هر چه هوا از عرضهای بالاتری ریزش کند و سرعت جریان کندتر باشد، موج سرمایی شدیدتر و مستمرتری ایجاد میکند.
خلاصه ماشینی:
"در این مطالعه برای تفکیک و طبقه بندی امواج سرمایی از روش نمرات استاندارد شده به شرح معادله زیر استفاده شده است : ( به تصویر صفحه مراجعه شود)سرد سال برحسب درجه سانتی گراد، Tmin، میانگین بلندمدت دماهای حداقل روزانه در منطقه در دوره ی ٦٠ ساله برحسب درجه سانتی گراد و SD، انحراف معیار بلند مدت داده ها می باشند.
بر این اساس برای شناسایی امواج سرما آستانه عددی ٠/٥- (معادل ٧- درجه سانتیگراد) به عنوان شدت آستانه شروع موج سرد و آستانه تکرار برابر یا بیش از دو روز به عنوان آستانه زمانی وقوع امواج سرمایی در منطقه شمال غرب ایران در نظر گرفته شده و بر مبنای شدت وقوع و فراوانی روزهای هر موج ، طبقه بندی امواج سرمایی انجام گرفته است .
همانند مطالعاتی که در پیشینه تحقیق در خصوص روزهای فرین سرد منطقه شمال غرب ایران مورد بررسی قرار گرفته ، این مطالعه نیز نشان داد که وقوع امواج سرمایی در سطح زمین با الگوهای پرفشار سیبری و مهاجر غربی و در سطوح فوقانی با استقرار یک ناوه غالبا عمیق که منطقه شمال غرب در غرب آن واقع می شود، همراه است .
وضعیت نصف النهاری جریان بادهای غربی که با وزش هوای سرد عرض های قطبی و کاهش سرعت توده هواهای قطبی سرد در سطح منطقه همراه است ، موجب استمرار زمانی روزهای سرد شده و انواع امواج سرمایی را به وجود می آورد که این یافته با یافته های دیگر محققین مثل علیجانی و هوشیار (١٣٨٧: ١)، عزیزی و خلیلی (١٣٩٠: ٣٩٩)، بذرافشان و رحیمی (١٣٩٣: ٦٧) و خوش اخلاق و همکاران (١٣٩٣: ١) مطابقت دارد."