چکیده:
یکی از سامانه های مهم جوی اقلیم کره زمین سامانه پرفشار سیبری است. هدف پژوهش فوق، تحلیل تغییرات هسته مرکزی سامانه پرفشار سیبری در بازه زمانی یاد شده میباشد. جهت شناسایی تغییرات مکانی هسته در بازه زمانی یاد شده داده های روزانه فشار سطح دریا و دمای سطح زمین با تفکیک 5/2 درجه در محدودهی مکانی 30 تا 65 درجه عرض شمالی و 45 تا 130 درجه طول شرقی از پایگاه دادههای نوآ NCEP/NCAR برای ماه های سرد سال استخراج شد. جهت تحلیل تغییرات مکانی هسته مرکزی سامانه دادهها وارد محیط GIS شده و به دو صورت پهنهای و نقطهای به تفکیک شش دههی ده ساله خروجی گرفته شده و مورد مقایسه قرار گرفت. جهت بررسی روند میزان تغییرات، تعیین جهت روند، نوع و زمان تغییرات دما و فشار هسته مرکزی سامانه از آزمون آماری-ناپارامتری منکندال استفاده شده است. نتایج حاصل از مقایسهی دههی اول و ششم دوره 60 ساله نشان داد که هسته مرکزی در ماه ژانویه از سمت شرق به غرب و در ماه های اکتبر و مارس از سمت شمال شرق به جنوب غرب در محدودهی دریاچهی بایکال تا بالخاش دچار جابجایی چشمگیری شده است. تحلیلهای آماری این دوره 60 ساله نشان داد که میزان فشار در ماه اکتبر دارای یک روند افزایشی و دمای سطح زمین در همین ماه یک روند کاهشی معنادار را تجربه کرده است. نتایج همچنین نشان داد که در طی همین دوره فشار مرکزی پرفشار سیبری در ماه ژانویه روند کاهشی داشته است در صورتی که دمای سطح زمین در این ماه روند افزایشی معناداری را نشان میدهد. برخلاف ماه های اکتبر و ژانویه در ماه مارس فشار مرکزی دارای چند جهش بوده ولی فاقد روند میباشد. با این وجود در این ماه دمای سطح زمین دارای یک روند افزایشی معنیدار در طول دوره یاد شده میباشد.
خلاصه ماشینی:
"همچنین از بین ماه های سرد سال ماه اکتبر (گذر از فصل گرم به سرد)، ماه ژانویه (اوج فصل سرد) و ماه مارس (گذر از فصل سرد به گرم ) به عنوان نمونه انتخاب و نقشه ی جابجایی مکانی مرکز هسته پرفشار سیبری در این ماه ها در دو دهه ی اول (١٩٦٤-١٩٥٥) و دهه ششم (٢٠١٤-٢٠٠٥) در محیط GIS ترسیم شد با توجه به نقشه شکل شماره (٣) همان طور که میبینید میانگین محل استقرار هسته پرفشار سیبری در ماه اکتبر دچار جابجایی چشمگیری شده است به طوری که محل استقرار هسته مرکزی در دهه ششم به سمت جنوب غرب به اندازه ٤ درجه عرض جغرافیایی جابجا شده است .
هم چنین نمودار روند تغییرات دمای سطح زمین مرکز سامانه نشان می د هد که دمای هسته مرکزی سامانه حدودا در سال ١٩٦٨ دچار یک جهش شده و در ادامه یک روند کاهشی (منفی) معناداری را تا اواخر دوره یعنی سال ٢٠١٠ نشان میدهد و در پایان دوره در حال تعدیل شدن میباشد که این روند کاهشی دما در رابطه با روند افزایشی فشار هسته سامانه در ماه اکتبر دلیلی بر ترمیک بودن سامانه پرفشار سیبری است .
بررسی و تجزیه و تحلیل آمار روزانه هسته مرکزی سامانه پرفشار سیبری در بازه زمانی ٦٠ ساله (٢٠١٤ – ١٩٥٥ ) نشان داد، محل استقرار هسته مرکزی این سامانه در ماه های مختلف سال از اکتبر تا مارس به طور میانگین در محدوده ی بین دریاچه بایکال در شرق و دریاچه بالخاش در غرب و حدودا در اطراف دریاچه کوچک تری به نام اوس نور می باشد و میانگین فشار هسته مرکزی سامانه مزبور در طول کل دوره برابر با ١٠٤٢ هکتوپاسکال میباشد."