چکیده:
افزایش بهرهوری عوامل تولید یکی از مهمترین محورهای راهبردی سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی بوده که در بندهای 3، 4 و 20 صریحا بدان اشاره شده است. در این بین افزایش بهرهوری انرژی بسیار مورد توجه سیاستگذاران کلان کشور قرار گرفته است چرا که افزایش شدت مصرف انرژی علاوه بر اتلاف منابع منجر به بنبست زیست محیطی و کاهش توان اکولوژیکی نیز میشود. در این راستا، تحقق کمی و کیفی ساختار اقتصادی دانشبنیان در کشور و استانها میتواند منجر به کاهش شدت انرژی شود.
با عنایت به موارد مذکور، هدف این مطالعه بررسی رابطه میان شاخصهای منتخب ساختار اقتصادی دانشبنیان و شاخص شدت انرژی در استانهای کشور طی دوره 1389-1392 میباشد. بدین منظور، مدل پژوهش در چارچوب دادههای پانلی تصریح شده و ضرایب توسط تخمینزن حداقل مربعات تعمیمیافته(GLS) پانلی برآورد شدند. بر طبق نتایج متغیرهای ضریب نفوذ اینترنت و شدت مشترکان تلفنهای همراه بهترتیب اثر منفی معنادار و مثبت بیمعنی بر شاخص شدت انرژی استانها داشتهاند؛ در این میان، کنترل اثر متغیر ضریب نفوذ اینترنت در مدل اقتصادسنجی پژوهش، باعث افزایش کشش قیمتی شدت انرژی شده و کارایی سیاستهای قیمتی را ارتقاء میدهد. همچنین تاثیر متغیر شدت شاغلان با مدرک فوقدیپلم و لیسانس در کاهش شدت انرژی استانها بیشتر از اثر متغیر شدت شاغلان با مدرک تحصیلات تکمیلی(فوق لیسانس و بالاتر) است. در مجموع شاخص اقتصاد دانشبنیان باعث کاهش انرژیبری تولید ناخالص داخلی استانها شده و ساختار اقتصادی دانشبنیان پتانسیل کاهش شدت انرژی در استانهای کشور را دارا میباشد.
Increasing the efficiency of production factors poses as a main part of the overall Iranian resistance economic policies explicitly pointed out at paragraphs 3, 4 and 20. In the meantime, energy efficiency increase has been highly regarded through country's policy makings. Because increasing energy consumption intensity not only leads to waste resources, but also environmental deadlock as well as reduces ecological strength. In this regard, the realization of quantitative and qualitative structure of the knowledge-based economy in the country and the provinces could culminate in energy consumption intensity reduction.
Regarding to cases mentioned above, this study aims to investigate the relationship between selected indicators of knowledge-based economic structure and energy intensity index among provinces of Iran during the period of 2010-2013. Therefore, the econometric models of study stipulated within the framework of panel data and coefficients were estimated by panel GLS estimator. According to the results, variables of Internet penetration rate and intensity of mobile phone subscribers have negatively and positively affected energy intensity index of provinces respectively. Furthermore, intensity of employees with Associate and BA degrees significant and negative affects on energy intensity of provinces. Also, the intensity of employees with Graduate Studies significantly decreases provinces energy intensity but less than the first.
خلاصه ماشینی:
گسترش ایـن فناوری ها و تـأثیرات قابـل توجـه آن در افـزایش بهـره وری ، از یـک سـو و کـاهش شـدت مصرف انرژی در کشورهای توسعه یافته در دهه های اخیر از سـوی دیگـر، موجـب شـد تـا دیدگاه هایی نیز در جهت حمایت از این عقیده که فنـاوری اطلاعـات و ارتباطـات پتانسـیل کاهش انرژی بری را بدون کاهش رشد اقتصادی دارا است ، مطرح و بیان شود که اطلاعات در چرخه فعالیت های اقتصادی می تواند به عنوان نهاده جانشین انرژی ، نقـش آفرینـی نمایـد.
به طور کلی اقتصاد ایران در زمینه شاخص های مرتبط بـا اقتصاد دانش هم چون هزینه های تحقیق و توسعه (R&D) به تولید ناخالص داخلـی، ضـریب نفوذ اینترنت ، نوآوری و اختراع ، صادارات کالاهای فن پایه به کل تولیدات و جذب دانـش رتبه مناسبی ندارد و فقط در شاخص خلق دانش (چاپ مقالات علمی) رتبه مناسبی نسبت به کشورهای منطقه دارد و این نیز به این خاطر است کـه ارتقـای هیـأت علمـی دانشـگاه هـای کشور وابسته به انتشار مقالات علمی است (فتاحی، ١٣٩٥: ص ١٣).
بـا توجـه بـه اهمیـت موضـوع و تأکیـد سیاستگذاران کلان کشـور بـه منظـور کـاهش شـاخص تجمیعـی شـدت مصـرف انـرژی و هم چنین پایه ریزی اقتصاد دانش بنیان در کشور، در این مطالعه برآنیم تـا رابطـه بـین ایـن دو متغیر را در سازمان فضایی کشور و استان ها بررسی کنیم و به این سوال پاسخ دهیم کـه آیـا ساختار اقتصادی دانش بنیان پتانسیل کاهش شدت انرژی استان های کشور را دارد یا خیر.
. هدف اصلی این مطالعه بررسـی شـاخص هـای اقتصـاد دانش بنیان بر شدت مصرف انرژی در بین استان های کشور است .