چکیده:
یکی از مهمترین مباحث در نظریهپردازی علم اقتصاد، انسان اقتصادی و ویژگیهای رفتاری اوست. اقتصاد به مثابة علمی انسانی، برای مدلسازی، پیشبینی، سیاستگذاری و تمام کارکردهای خود نیازمند شناختی مناسب از انسان، بسان محور تصمیمگیریهای اقتصادی است. جریان اصلی اقتصاد و بهویژه اقتصاد نئوکلاسیکی، بعد از جان استوارت میل با قبول برخی اصول، مانند حداکثرسازی نفع شخصی و رفتار عقلایی، بررسیهای انسانشناسانه را نادیده گرفته است. عدهای از اقتصاددانان این فروض انعطافناپذیر را علت برخی ناکامیهای اقتصاد در زمینههای عملی دانستهاند. اقتصاد رفتاری بر آن است تا این خلأ را با روشهای گوناگون پوشش دهد. امروزه اقتصاد رفتاری با کمک دانش و روشهای پژوهش در علم روانشناسی پیشرفت کرده است. بازیهای رفتاری یکی از روشهای پژوهش در اقتصاد رفتاری است. در این تحقیق تلاش میشود تا افزون بر بررسی روششناسی اقتصاد رفتاری، مهمترین و پرکاربردترین بازیهای رفتاری معرفی شوند. معمای زندانی، کالای عمومی، اولتیماتوم، دیکتاتور، اعتماد، مبادله ـ هدیه، و بازی تنبیه شخص ثالث در این پژوهش بررسی میشوند.
خلاصه ماشینی:
اقتصاد رفتاری با استفاده از علم اقتصاد و روانشناسی نشان داده است که مبانی شناخت انسانها و متغیرهای جمعیتی و مانند آن بر تصمیمهای اقتصادی افراد اثر میگذارد و آنها را از تصمیمهای عقلایی دور میکند.
مثلا، بازیکنان در بازیهای چانهزنی «اولتیماتوم» و «بگیر یا رهایشکن»5، در برخی موارد بدون هیچ پرداختی بازی را انجام میدهند و این امر دلالتهای مفیدی را برای اقتصاد در پی دارد (Camerer and Thaler, 1995: 216).
با فرض اهمیت زمینه، این پرسش مطرح میشود که، آیا باید زمینه را متغیری مشکلساز دانست یا متغیر رفتاری جالب؟ همچنین باید به این مسئله نیز توجه داشت که اگر بازیکنان آزمایش را در زمینهای که موقعیتهای طبیعی برای مدلسازی آن طراحی شده است انجام دهند، سودمند است یا خیر؟ معمولا آزمایشهای اقتصادی نیز از «تکرار ایستا» بهره میبرند که، در هر دوره، عملی مشابه با دارایی اولیه و پرداخت دورهای بارها و بارها به صورت مشابه تکرار میشود.
واقعیت مهم دیگر این است که نیمی از بازیکنان مشارکتکنندگان شرطیاند؛ آنها زمانی که انتظار دارند دیگران بیشتر مشارکت کنند، مبالغ بیشتری را خرج کالاهای عمومی میکنند (Fischbacher et al.
مرحلة اول بازی کالای عمومی معمولی و در مرحلة دوم، بعد از اینکه هر بازیکن از میزان مشارکت همۀ افراد گروه باخبر شد، میتواند تا ده درجه تنبیه برای هرکدام از بازیکنان در نظر گیرد.
منظور استفاده از بازیهای رفتاری برای استخراج حقیقت رفتار اقتصادی انسان به صورت اطلاعات مرسوم در علم اقتصاد است.