چکیده:
طامة الکبری به معنای واقعه ای است که عارف با عقل فعال که دهمین عقل از عقول مشایی و یا جبرییل در شریعت است، دیدار می کند. در واقع در مکتب سهروردی، که بر پایه فکر، ذکر و ریاضت می باشد، سالک با اجرای احکام و آداب طریقت و تبعیت از پیر هدایتگر، از طریق ریاضت های مادی و معنوی به تجربه ای عرفانی دست می یابد. در طی مسیر سلوک و کسب مقامات عرفانی، شخص سالک به مقام فنا نائل می شود. در این مقام او عقل فعال را رویت و مشاهده می نماید. عروج پیامبر اسلام به عنوان انسان کامل و کسی که به معراج رسید، می تواند گواهی باشد که دیگر انسان ها نیز می توانند همچون روح والای وی، جبرییل را ملاقات کنند و حتی از آن نیز گذر کرده و در ذات اقدس حق تعالی فانی شوند. این مقاله به بررسی چنین معنایی از طامه الکبری می پردازد.
خلاصه ماشینی:
"١ شیخ اشراق انگیزه نگارش این داستان پر رمز و راز و پر ابهام را بیان جایگاه طامۀ الکبری و طور اعظم -شهود یا مکاشفه عرفانی- ذکر میکند که در کتاب های آسمانی و رمزهای حکما و عرفا به آن اشاره شده است .
طامۀ الکبری به مثابه معراج روحانی یا مکاشفۀ عرفانی سیر و سلوک، که از ابزار کلیدی روش اشراقی به شمار میرود، نقش اساسی در کسب حقیقت دارد تا آنجا که شیخ اشراق ابتدا به مدد و برکت شهود، به درک حقایق اشیا نایل آمده و قادر به مشاهده عالم انوار گشته و سپس برای اثبات آن به اقامه دلیل و برهان پرداخته و در پس تحلیل و استدلال آن برآمده است .
در داستان های رمزی -عرفانی چون حی بن یقظان ابن سینا، عقل سرخ و آواز پرجبرئیل سهروردی، عارف سالک با پیری ملاقات میکند که از عالم مثال برای هدایت و راهنمایی طالب کوشایی آمده است که همواره در تلاش برای یافتن راه رهایی و نجات از زندان تن و عالم خاکی است .
٥. طامۀ الکبری تجربۀ اتصال با عقل فعال (فرشتۀ وحی یا جبرییل ) فرشته شناسی شیخ اشراق که در داستان های تمثیلی وی نیز آشکار است ، حاکی از این معناست که سالک در طی سلوک خود با فرشته دیدار دارد و مورد هدایت و راهنمایی اوست .
با مطالعۀ آثار عرفانی سهروردی جایگاه طامۀ الکبری در اندیشۀ وی نمایان میشود، زیرا وی در داستان های عرفانی خویش به مقامی اشاره میکند که سالک با رسیدن به آن ، به رؤیت فرشته یا عقل فعال نائل میآید و در واقع داستان های عرفانی شیخ ، بیانگر تجربۀ است که وی در مکاشفه عرفانی خود به شهود انوار الهی و رویت عقل فعال دست یافته است ."