چکیده:
تجانیه، سلسله عرفانی منسوب به شیخ احمد تجانی(1150-1230ق)، که به همت او در 1196ق بنیان نهاده شد، یکی از بزرگ ترین طریقت های صوفیه در شمال آفریقا است که نقش مهمی در نشر اسلام و جذب بسیاری از مسلمانان این منطقه داشته است. شیخ احمد در نوجوانی قدم در طریق سلوک نهاد، و پس از تشرف به مهم ترین طریقت های موجود زمان خویش همچون: قادریه، ناصریه و خلوتیه و دریافت اجازه تلقین ذکر، سرانجام در سال 1196ق مدعی شد که از جانب نبی مکرم اسلام(ص) مامور به تاسیس طریقتی شده است که بعدها آن را طریقت تجانیه یا ابراهیمیه نامید. هم اکنون پیروان این طریقت در کشور هایی چون: الجزایر، مصر، سودان، نیجریه، نیجر، موریتانی، تونس، غنا، مالی و کنیا فعالیت دارند. از اهم اصول طریقتی این سلسله می توان به اذکار خاص آنان که عبارت است از ذکر استغفار، لا اله الا الله، صلوات بر نبی مکرم و نیز ذکر روز جمعه و صلاه الفاتح و جوهره الکمال اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"او سرانجام در سال ١١٩٦ق -در سن ٤٦ سالگی- به دیار خود بازگشت و در روستای «ابن صمغون » اقامت گزید و به ارشاد خلق مشغول شد؛٢ و در همین ایام بود که طریقت تجانیه را بنیان نهاد؛ و این طریقت را «الطریقه الاحمدیه المحمدیه الابراهیمیه الحنفیه التجانیه » نامید؛٣ و شاگردان و مریدان بسیاری تربیت کرد، که مهم ترین شاگردان و جانشینان وی عبارت اند از: حاج علی حرازم براده (متوفی ١٢١٧ق )، یکی از بزرگ ترین خلفای شیخ احمد تجانی که در منابع این طریقت از او به «اکبر خلفاء الشیخ » یاد شده است ؛ محمد بن عربی تازی دمراوی (متوفی١٢١٤ق )، یکی دیگر از خلفا و شاگردان شیخ احمد تجانی، که نزد او از منزلت ویژه ای برخوردار بود.
اول اعتقاد به اینکه پیامبر مکرم اسلام (ص ) بهشت را برای شیخ احمد تجانی و کلیه اتباع او ضمانت فرموده است ؛ دوم اینکه اگر کسی توفیق زیارت شیخ را پیدا کند بدون حساب و کتاب وارد بهشت میشود؛ و سوم اینکه پیروان تجانیه در روز آخرت از کرامت و جایگاه ویژه ای برخورداراند که در کتاب رماح حزب الرحیم ٣٩ ویژگی آمده است ٢ که در ادامه به برخی از آنها اشاره میشود: ١- با ایمان از دنیا میروند؛ ٢- اینکه از سکرات موت در امان اند؛ ٣- از عذاب الاهی در امان بوده و وارد در بهشت میشوند؛ ٤- فشار قبر ندارند؛ ٥- تمامی گناهان آنان ، ما تقدم و ما تاخر، بخشیده میشود؛ ٦- خداوند ضامن ١."