چکیده:
هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تاثیر سبک فرزندپروری والدین بر شکل گیری نظام ارزشی و خود–نظم بخشی تحصیلی دانش آموزان مدارس راهنمایی با تکیه بر رویکرد اجتماعی-فرهنگی بود. به این منظور با استفاده از نمونه گیری خوشه ای چهار مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند. پدران و مادران پرسشنامه سبکهای فرزند پروری بامریند را تکمیل نمودند.60 خانواده مقتدر، 58 خانواده مستبد و 53 خانواده سهل گیر انتخاب شدند. فرزندان خانواده های فوق که در سال تحصیلی90-89 در دوره تحصیلی راهنمایی مشغول به تحصیل بودند پرسشنامه های زمینه ارزشهای شوارتز و خود –نظم بخشی بوفارد را تکمیل نمودند. نتایج پژوهش با استفاده از آزمونهای همبستگی پیرسون و تحلیل واریانس چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. میان سبک فرزند پروری پدران و مادران در خانواده های مقتدر در مقایسه با دو سبک دیگر، همبستگی معنادار بالاتری به دست آمد (51/0=r، 001 /0P<). نتایج تحلیل واریانس چند متغیره نشان داد که فرزندان خانواده های مقتدر نسبت به دو گروه دیگر نمره های بالاتر در ارزشهای محافظه کاری، از خود گذشتگی و خود-نظـم بخشـی تحصیلی کسب کردند (001/0P< ). بر اساس نظریه ویگوتسکی کودک با همکاری والدین و از راه زبان، شناخت و ابزار، تفکر درباره ارزشها را از فرهنگ دریافت و درونی میکند. البته فرزندان در پذیرش ارزشها و هنجارهای اجتماعی نیز یک فرآیند میان- فردی به درون- فردی را می گذرانند، یعنی ارزشهای والدین را درونی میکنند و برای راهنمایی رفتارهای خود از آنها بهره می گیرند. والدین مقتدر با به کارگیری قواعد و انتظارات معقول دگر-نظم بخشی مناسبی فراهم می آورند، سپس فرزندان با بهره مندی از گفتار خصوصی دستورالعملهای والدین را به خود آموزش می دهند و در نهایت گفتار درونی به خود-نظم بخشی فرزندان آنها کمک میکند.
خلاصه ماشینی:
او میان دو سطح فعالیت روانی، تمیز قائل شده است : سطح طبیعی که ناشی از تکامل زیستی جانوران است و مجموعه ای از تواناییهای 8 مادرزادی مانند توجه ، ادراک و حافظه را شامل میشود و سطح فرهنگی یا کارکردهای عالی ذهنی مانند تفکر، استدلال ، یادآوری، رشد اجتماعی، اراده ، ارزشهای اجتماعی- اخلاقی و 1 Knafo, Schwartz Shalom & Schonpflug 2.
آزمون توکی برای مقایسه میانگینهای ارزش جهان گرایی در سبکهای فرزند پروری متغیر مستقل متغیر وابسته اختلاف میانگینها خطای معیار سطح معناداری مقتدر مستبد 1,07648 0,14933 0,000 جهان گرایی مقتدر سهل گیر 1,5256 0,15287 0,000 مستبد سهل گیر 0/2428 0,15410 0,259 بر اساس جدول شماره ٩، میان میانگین ارزش جهان گرایی نمرات فرزندان خانواده های مقتدر و مستبد تفاوت معنادار در سطح ٠/٠٠١ وجود دارد و این تفاوت میان میانگین خانواده های مقتدر و سهل گیر نیز مشاهده میشود، اما میان میانگین دو گروه مستبد و سهل گیر تفاوت معنادار به دست نیامده است .
بحث و نتیجه گیری پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر سبک فرزند پروری والدین در دو بعد از اجتماعی شدن یعنی شکل گیری ارزشها و خود- نظم بخشی فرزندان با استفاده از رویکرد اجتماعی- فرهنگی صورت گرفته است .
بنابراین عوامل اجتماعی شدن و به ویژه والدین تنها رساننده های اطلاعات نیستند و به تنهایی زمینه را برای تبدیل شدن فرزندان به عضوی مفید از جامعه فراهم نمیکنند، بلکه خانواده نیز در بافت گسترده ای قرار دارد که در آن از دیگران (مدرسه ، رسانه ها، دوستان و خویشاوندان ) اثر میپذیرد و بر آنها اثر میگذارد و البته این عوامل در فرآیند اجتماعی شدن با هم وارد عمل میشوند و نه تک تک (پارک و برییل ،٢٠٠٦).