چکیده:
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر برنامه آموزش مهارتهای زندگی بر بهبود خودکارآمدی و جراتورزی در دانشآموزان پایه اول دوره متوسطه است. جامعه آماری پژوهش دانشآموزان سال اول متوسطه شهر تهران میباشد. نمونه مورد نظر پژوهش متشکل از دو گروه شامل: 1) دانشآموزان مشغول به تحصیل در مدارس مجری درس آموزش مهارتهای زندگی (گروه آزمایش) و 2) دانشآموزان مشغول به تحصیل در مدارس فاقد درس آموزش مهارتهای زندگی (گروه گواه) است. نمونه پژوهش شامل 27 کلاس اول متوسطه، با 615 دانشآموز (321 نفر برای گروه آزمایش و 294 نفر برای گروه گواه) بوده که به عنوان حجم کل نمونه پژوهش از میان مدارس پسرانه و دخترانه انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از پرسشنامه خودکارآمدی (شوارزر و جروسلم، 1995)، پرسشنامه جراتورزی (گمبریل و ریچی، 1975) و پرسشنامه بررسی وضعیت برنامه اجراشده گردآوری شدهاند. بر اساس یافتههای پژوهش برنامه یا درس آموزش مهارتهای زندگی اجرا شده فاقد اثربخشی معنادار در بهبود احساس خودکارآمدی و جراتورزی است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که همه مدارس مورد مطالعه (گروه آزمایش) دستکم در یکی از زمینههای مربوط به صلاحیتهای حرفهای و ویژگیهای معلمان یا در کیفیت برنامه اجرا شده دارای کاستی و مشکل اساسی هستند؛ به طوری که حتی یک مدرسه هم بر حسب عوامل مذکور دارای شرایط قابل قبول و مناسب نیست. برنامه اجرا شده درس آموزش مهارتهای زندگی به دلیل ضعف و کاستیهای اساسی در زمینه برنامه اجرا شده و صلاحیت و ویژگیهای معلمان، فاقد تاثیر معنادار در ارتقای خودکارآمدی و جرات ورزی دانشآموزان است.
خلاصه ماشینی:
Elias & Weissberg تکمیل و تعادل بخشی به آموزش درسی، اجتماعی و هیجانی تأکید میکنند، برخی از آنها به طور اختصاصی به نیازهای سلامت روان دانش آموزان معطوف هستند (بورک، ٢٠٠٢).
یافته های پژوهشی نشان داده اند که برنامه های اثر بخش دارای ویژگیهای زیرند: اجرای برنامه ها از سوی مجریان متخصص و حرفه ای و توانمند، تمرکز بر اهداف روشن و نتایج و بروندادهای رفتاری مربوط به آن ؛ راهبردهای آموزش و تجارب یادگیری که به طور مستقیم معطوف به پیامدهای تعیین شده هستند؛ نظریه - محور و مبتنی بر شواهد پژوهشی بودن ؛ ایجاد و تقویت هر یک از مهارتهای بنیادی دانش آموز از طریق یک سری از گامهای تحولی مانند: بحث دربارة اهمیت هر مهارت ، نسبت و ارتباط آن با دیگر مهارتهای یادگرفته شده ، ارائه مراحل رشد و تحول مهارت ، مدل سازی مهارت ، تمرین و مرور ذهنی مهارت به کار برده شده در موقعیتهای زندگی واقعی، فراهم کردن بازخورد و تقویت ؛ فراهم ساختن راهبردهای یادگیری، روشهای آموزش و مواد آموزشی مناسب از نظر فرهنگی؛ فراهم ساختن زمان کافی برای آموزش و یادگیری؛ فراهم ساختن فرصتهای مناسب برای تقویت مهارتها (مرکز ملی کنترل و پیشگیری از بیماریها، ٢٠١٣).
نتیجه گیری همان طور که نتایج پژوهش نشان می دهد، برنامۀ اجرا شده درس آموزش مهارتهای زندگی به دلیل داشتن ضعف و کاستیهای اساسی در زمینه برنامۀ اجرا شده و صلاحیت و ویژگیهای معلمان ، فاقد اثربخشی معنادار در ارتقای خودکارآمدی و جرأت ورزی دانش آموزان است .