چکیده:
نماز و پرستش از احکام عبادی مهم اسلام است که مورد سفارش اکید تعالیم و آموزش های اسلامی قرار گرفته ، آثار و برکات بی شماری درپی داشته است. نماز همواره به عنوان پایه و اساس دین و سرچشمه زلال معنویت مورد توجه همه ادیان و فرستادگان خداوند متعال بوده است. اهمیت والای این مائده آسمانی سبب نزول آیات الهی و صدور روایات از رسول مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام شده و علمای اسلامی نیز در طول تاریخ در معرفی آن کتاب نگاشته و به رشته تحریر درآوردند و احکام و اسرار و آثار و جایگاه رفیع این پرواز عاشفانه را تبیین کردند. نماز و پرستش از احکام عبادی مهم اسلام است که مورد سفارش اکید تعالیم و آموزش های اسلامی قرار گرفته، آثار و برکات بی شماری درپی داشته است. نماز همواره به عنوان پایه و اساس دین و سرچشمه زلال معنویت مورد توجه همه ادیان و فرستادگان خداوند متعال بوده است. اهمیت والای این مائده آسمانی سبب نزول آیات الهی و صدور روایات از رسول مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام شده و علمای اسلامی نیز در طول تاریخ در معرفی آن کتاب نگاشته و به رشته تحریر درآوردند و احکام و اسرار و آثار و جایگاه رفیع این پرواز عاشفانه را تبیین کردند. کلمات و اذکار نماز هر یک خلاصه ای است که به بخشی از معارف دین اشاره دارد و به طور مکرر و پی در پی آن را به یاد نمازگزار میاندازد. دلیل مشروعیت اجزاء نماز از جمله وجوب نیت و تکبیرة الاحرام و قیام و قرائت فاتحه الکتاب و جهر واخفات و رکوع و سجود و اذکار رکوع و سجود و تشهد و صلوات و سلام اولین مدرک و مستند آنها آیات کریمه قرآنی مورد اشاره در مباحث فصل سوم همچنین سنت فعلی و قولی حضرت پیامبر اکرم (صلی الله و علیه و آله وسلم) حکایت از آن دارد آن حضرت فرموده اند: یعنی نماز بگزارید همچنان که میبینید من نماز میگزارم همچنین اخبار و روایات وارده از « صلّوا کما رایتمونی اصلّی » ائمه معصومین (علیهم السلام) نیز موید ادعای محقق میباشد. موضوعات مهم درمبحث نماز وبحث ارکان آن است که توجه به احکام آن میتواندانسان را انجام تکالیف الهی مددویاری نماید. موضوعات مهم دراین تحقیق وپژوهش ارکان نماز ازجمله نیت، تکبیره الحرام، قیام، رکوع وسجود وتشهد، اذکار مربوط به رکوع، سجودوتشهد، دیدگاه- های علمای امامیه وحنفیه مطرح شده واز این منظر زوایای آن مورد بررسی قرار گرفته است . عینی بودن وجوب
قرائتفاتحهالکتاب بنا به فرمایش قولی و فعلی پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله وسلم): لا صلاة بفاتحه الکتاب. حجیت واعتبار شرعی یافته است، عدم تعیین لزوم قرائت سورهای بعداز حمد به اجماع دو فرقه امامیه وحنفیه ، عدم اختصاص ذکرمبین در رکوع وسجود مورد اتفاق نظر میباشد.
خلاصه ماشینی:
دليل مشروعيت اجزاء نماز از جملـه وجـوب نيـت و تکبيـرة الاحـرام و قيـام و قرائت فاتحۀ الکتاب و جهر واخفات و رکوع و سجود و اذکـار رکـوع و سـجود و تشـهد و صـلوات و سـلام اولـين مدرک و مستند آنها آيات کريمه قرآني مورد اشاره در مباحث فصل سـوم همچنـين سـنت فعلـي و قـولي حضـرت پيامبر اکرم (صلي الله و عليه و آله وسلم ) حکايت از آن دارد آن حضرت فرموده اند: «صّلوا کما رأيتموني اصّلي» يعني نماز بگزاريد همچنان که ميبينيد من نماز ميگزارم همچنين اخبار و روايات وارده از ائمه معصومين (عليهم السلام) نيز موّيد ادعاي محقق ميباشد.
(فاضل مقداد، ١٣٦٩، ج١، ١٢٤) مقدس اردبيلي در کتاب زبده البيان و قرطبي در الجامع للاحکام القرآن گفته اند: آيه «يا ايها الذين امنوا ارکعوا و اسجدوا» دلالتي بر استحباب بودن به هنگام قرائت ندارد، بلکه منظور از آيه مذکور وجوب رکوع و سجود، در نماز است موّيد اين مطلب روايت عقبه بن عامر از رسول اکرم (صلي الله عليه و آله وسلم ) ميباشد سوال کرد: يا رسول الله آيا در سوره حج دو سجده وجود دارد؟ پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم ) در جواب فرمود: «نعم ان لم تسجدها فلا تقراها» بله ؛ اگر دو سجده نداشت پس آن دو را نخوان.
(حسيني مرعشي، ١٤١٩، ج١، ٣٢٩) ديدگاه فقهاي اماميه و عامه درباره صلوات و سلام نماز رواندي در کتاب فقه القرآن چنين نقل کرده است : از آيه کريمه ٥٦ سوره شريفه احزاب "يا ايها الذين امنوا صّلوا عليه و سّلموا تسليما" استدلال شده بر وجوب صلوات و سلام بر پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله وسلم )و خاندان مطهرش (عليهم السلام) زيرا "صّلوا و سّلموا" هر دو امر هستند و امر در شرع معناي وجوب دارد.