چکیده:
معیار ارزیابی خسارت و غرامت، نقش مهمی در ارزیابی خسارت ها و غرامت ها در قراردادهای سرمایه گذاری بین المللی بازی می کند. سوال اساسی در مواردی که نقض تعهدات بین المللی یا قراردادی از سوی کشور میزبان سرمایه مطرح می شود، این است که آیا دولت میزبان مکلف به پرداخت «غرامت کامل» است یا «غرامت جزئی»؟ به دیگر سخن، پرداخت خسارت آیا باید به گونه ای باشد که سرمایه گذار خارجی در موقعیتی قرار گیرد که اگر نقض تعهد صورت نمی گرفت، در آن موقعیت قرار می گرفت یا اینکه تکلیف دولت صرفا جبران خساراتی است که واقعا و بالفعل بر سرمایه گذار وارد شده است. دیوان های داوری تا کنون معیار یکسانی را برای ارزیابی خسارت ها اتخاذ نکرده اند و بسیاری از آن ها همان معیار پرداخت غرامت در موارد سلب مالکیت را ملاک عمل قرار می دهند. یعنی در موارد نقض تعهدات سرمایه گذاری، از غرامت کامل و در موارد نقض قرارداد سرمایه گذاری، از معیار غرامت جزئی تبعیت می کنند. به نظر می رسد در فقه اسلامی همین معیار دوم یعنی غرامت جزئی بیشتر مورد توجه فقهای معاصر قرار گرفته باشد.
خلاصه ماشینی:
سؤال اساسـی در مـواردی که نقض تعهدات بین المللی یا قـراردادی از سـوی کـشور میزبـان سـرمایه مطـرح می شود، این است که آیا دولت میزبان مکلف به پرداخت «غرامت کامل » اسـت یا «غرامت جزئی »؟ به دیگر سخن ، پرداخت خسارت آیا باید به گونه ای باشد که ســرمایه گــذار خــارجی در مــوقعیتی قــرار گیــرد کــه اگــر نقــض تعهــد صــورت نمی گرفت ، در آن موقعیت قرار می گرفت یا اینکـه تکلیـف دولـت صـرفا جبـران خساراتی است که واقعا و بالفعل بـر سـرمایه گـذار وارد شـده اسـت .
این نتیجه ، مؤیـد همـان نتیجـه ای اسـت کـه «کـاوین » داور پروندٔە «سفیر بین المللی علیه شرکت نفت ایران » به آن رسیده است و دیوان های داوری متعددی از آن تبعیت کرده اند و از این رو می توانـد بـه عنـوان مرجـع در مـورد ارزیـابی خسارت های قراردادی در متون مربوط به دعاوی سرمایه گذاری بین المللی تلقی شود: مطابق دیدگاه عمومی پذیرفته شده ، هدف از خسارت ها آن است که محکـوم لـه را در موقعیتی قرار دهد که اگر قرارداد اجـرا مـی شـد، در آن موقعیـت قـرار مـی گرفـت ...
بـه رغـم ایـن حقیقـت کـه در ۲۰۱ حقوق بین الملل ، قواعدی برای ارزیابی خسارات در مورد مسئولیت دولـت یـا در مـوارد نقض قرارداد وجود دارد، مع الوصف این روش ها توسـط شـماری از دیـوان هـای داوری 1 اعمال شده اند.