چکیده:
یکی از موضوعاتی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است، تاثیر فرایند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا بر سیاست خارجی این کشور است. در این چارچوب این مقاله با بهره گیری از روشی توصیفی ـ تحلیلی با صبغه تاریخی و با استفاده از چارچوب نظری ادبیات اروپایی شدن، در پی پاسخ به این پرسش است که رویکرد سیاست خارجی ترکیه در فرایند الحاق این کشور به اتحادیه اروپا چه تغییری کرده است؟ به نظر می رسد فرایند الحاق به اتحادیه اروپا، با تاثیرگذاری بر حوزه های راهبردی (محاسبات هزینه ـ فایده)، مشروعیت بخشی (به سیاست های حزب حاکم) و هویتی، سیاست خارجی این کشور را متاثر کرده است. برای آزمون این فرضیه، نگارندگان تلاش کرده اند به تشریح تاثیر فرایند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا بر باز شدن گام به گام فضای مناظره در مورد مسائل سیاست خارجی، امکان یافتن ظهور و بروز لایه های هویتی متعدد و درنتیجه اتخاذ گونه ای سیاست خارجی چندبعدی و جایگزینی گام به گام هنجارهای اروپایی مبتنی بر چندجانبه گرایی، دیپلماسی و قدرت نرم به جای رویکرد انعطاف ناپذیر و دشمن گرای پیشین این کشور بپردازند. به اعتقاد نگارندگان، تغییر در رویکردهای ترکیه در مواجهه با تحولات سوریه و عراق نیز خارج از حوزه سیاست خارجی اروپایی شده این کشور در حوزه مدیریت بحران، تفسیر تحولات، ائتلاف سازی و نهادسازی نیست.
خلاصه ماشینی:
برای آزمون این فرضیه ، نگارندگان تلاش کردهاند به تشریح تأثیر فرایند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا بر باز شدن گامبه گام فضای مناظره در مورد مسائل سیاست خارجی، امکان یافتن ظهور و بروز لایه های هویتی متعدد ودرنتیجه اتخاذ گونه ای سیاست خارجی چندبعدی و جایگزینی گامبه گام هنجارهای اروپایی مبتنیبر چندجانبه گرایی، دیپلماسی و قدرت نرم به جای رویکرد انعطافناپذیر و دشمن گرای پیشین این کشور بپردازند.
com) (تاریخ دریافت : ١٣٩٣/٩/١٦ تاریخ تصویب : ١٣٩٣/١١/١) فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم ، شماره ٤، زمستان١٣٩٣، صص :٦١٠-٥٩١ مقدمه یکی از حوزههایی که به کانونی برای مناظره تبدیل شده است ، تأثیر فرایند الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا ـبه عنوان یک نهاد مهم در عرصه بین المللیـ بر تحول سیاست خارجی این کشور است .
نکته قابل تأمل دیگر این است که باوجود این که در بسیاری از پژوهش های موجود در داخل کشور، تمایلات نوعثمانیگرایانه حزب عدالت و توسعه به درستی به عنوان یکی از عوامل اصلی تغییرات جدید در سیاست خارجی ترکیه به ویژه در منطقه خاورمیانه معرفی میشود، این نکته مورد غفلت واقع میشود که بروز و عملیاتیشدن گفتمان نوعثمانیگرایی، خود حاصل ظهور و بروز لایه های هویتی سه گانه ترکی، اسلامی و اروپایی ترکیه به همراه ارائه تفاسیری جدید از این لایه های هویتی است که فرایند اروپاییشدن ترکیه یکی از مهم ترین عوامل آن بوده است .
حزب عدالت و توسعه نیز به عنوان یکی از مهم ترین بازیگران ائتلاف طرفدار عضویت در اتحادیه اروپا و طرفدار سیاست های اقتصادی نئولیبرال، چند دلیل برای تسریع در روند اروپاییشدن این کشور داشته است .