چکیده:
جنبش های اسلامی معاصر، در روند تحولات منطقه خاورمیانه جایگاه ویژه ای دارند. در این میان، انقلاب شیعیان بحرین، به ویژه محورهای اساسی آن به مثابه نیروهای اجتماعی، تشکل ها و اشخاص و گروه های مستقل معارض، در تقابل با نظام سلطنتی حاکم بر این کشور، در تحول ژئوپلیتیک شیعه نقش درخور توجهی یافته است.
هدف این پژوهش، تبیین و تحلیل ژئوپلیتیک شیعه و جایگاه آن در تحولات جهانی و منطقه ای، به ویژه در جنبش ها و انقلاب های اخیر در سرزمین های اسلامی، با تاکید بر انقلاب بحرین است. شیعیان بحرین، با اینکه اکثریت جمعیت این کشور را تشکیل می دهند و عمدتا از طبقه کارگر و کم درآمدند، در مقابل اقلیت سنی که جمعیت شهری ثروتمند را تشکیل می دهند و قدرت حکومتی را در دست دارند، از لحاظ اجتماعی و سیاسی به حاشیه رانده شده اند. تلاش برای دستیابی به حقوق سیاسی و اجتماعی مناسب و تغییر نظام استبدادی سلطنتی حاکم بر بحرین، باعث شکل گیری انقلابی مردمی، به ویژه در میان شیعیان این کشور در برابر خاندان حاکم آل خلیفه شده است. این انقلاب به رغم برخورداری از ویژگی هایی همچون مردمی بودن و دموکراسی خواهی، با سکوت و حتی واکنش منفی کشورهای غربی و عکس العمل شدید نظامی حکومت عربستان مواجه شده است. این نوشتار درصدد است تا دلایل برخورد دوگانه غرب را در این تحولات، با استناد به بازتعریفی از تحول ژئوپلیتیک شیعه بررسی و تحلیل کرده، به ویژه جایگاه انقلاب بحرین را در این فرایند ارزیابی و تبیین کند.
خلاصه ماشینی:
"وجود همین ویژگی ، به جمهوری اسـلامی ایران حالتی آشتی ناپذیر در رویارویی با سلطه گری ها و سـتیزه جـویی هـای آمریکـا و قدرت های غربی را داده است ؛ چنان که با توسل به این ایدئولولوژی بـوده اسـت کـه حکومت اسلامی نوپا در ایران ، باوجود مشکلات طبیعـی انقـلاب ، توانسـت بـا عـراق متجاوز، کشوری که مورد حمایت همه جانبة شرق و غرب و ارتجـاع منطقـه بـود، تـا دفع تجاوز، به ادامة جنگ نیز بپردازد و حتی در برخی مقاطع زمانی ، درگیری نظامی با ابرقدرتی جهانی (آمریکا) داشته باشد.
(تقـی زاده داوری ، ١٣٨٣، ص ١٧٨) از سوی دیگر، اعتراف صریح دشمنان همیشگی ایران ، یعنـی اسـرائیل ، آمریکـا و دوستان اروپایی آنها و حتی شیخ نشین های منطقة خلیج فارس در طی ماه هـای اخیـر این بوده است که انقلاب اسـلامی ایـران بـه عنـوان مردمـی تـرین ، تأثیرگـذارترین و عملی ترین انقلاب ها، ریشة فکری و عملیاتی نهضت های اخیر است ؛ و به همین دلیـل ، یکی از نگرانی های اصلی آنها این بوده و هست که اگر هر یـک از کشـورهای مصـر، لیبی ، تونس ، اردن ، عربستان ، یمن ، بحرین ، کویت و کشـورهای دیگـری کـه در حـال جوشش های مردمی اند، شرایط و نهایتی مانند ایران پیـدا کننـد، چـه بـر سـر منـافع اقتصادی و سیاسی غرب و وابستگان آنها در آفریقا و آسیا خواهد آمد."