چکیده:
حس مکان بر ارزشها، نگرشها و به ویژه رفتار اجتماعی افراد در مکان تاثیر میگذارد و عاملی برای احساس امنیت، لذت و ادراک عاطفی و هویتمندی افراد میباشد. المانهای شهری بهعنوان یکی از اصلیترین اجزای شهر، میتوانند نقش بسزایی در ایجاد روابط عاطفی افراد با فضاهای شهری و به تبع آن ارتقای سرزندگی و پویایی این گونه فضاها ایفا نمایند، بنابراین بررسی نقش المانهای شهری در ایجاد حس تعلق و وابستگی به مکان در فضاهای عمومی شهرهای امروزی امری ضروری است، چرا که این امر به هدایت و راهنمایی مدیران شهری جهت بکارگیری مناسب این عنصر کالبدی کمک شایانی خواهد نمود. با توجه به اهمیت این حس در ارتقای کیفیت فضای شهری، هدف از این پژوهش تحلیلی- پیمایشی، بررسی نقش المانهای شهری بهعنوان یکی از عوامل کالبدی تشکیل دهندهی فضای شهری در ارتقای حس تعلق و دلبستگی به مکان میباشد، بنابراین بهمنظور تعمیق در موضوع، با استفاده از مطالعات کتابخانهای، میدانی و ابزار پرسشنامه، به ارزیابی نقش المانهای موجود در شهر همدان پرداخته شده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که المانهای شهری در کنار سایر عوامل تاریخی و فرهنگی، عامل تداعی خاطره و سرزندگی مکان از عوامل مهم و برجسته در ایجاد و ارتقای حس تعلق و دلبستگی به مکان در شهر همدان میباشد؛ همچنین نقش معیارهای زیبایی و چشم نوازی، خاطره انگیزی و معانی و مفاهیم المانهای شهری در ارتقای این حس در شهر همدان بهعنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران بسیار زیاد است.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اهمیت این حس در ارتقای کیفیت فضای شهری ، هـدف از این پژوهش تحلیلی - پیمایشی ، بررسی نقش المان های شهری به عنوان یکی از عوامل کالبدی تشکیل دهنده ی فضای شهری در ارتقای حس تعلق و دلبستگی به مکان می باشد، بنابراین به منظور تعمیق در موضوع ، با استفاده از مطالعات کتابخانه ای ، میدانی و ابزار پرسشنامه ، به ارزیابی نقش المان های موجود در شهر همدان پرداخته شده است .
تحلیل یافته های تحقیق در این پژوهش با بررسی نظرات کاربران فضا در زمینه حس تعلق و دلبستگی به مکان و همچنین بر مبنای مشاهدات میدانی از مکان های مختلف شهر همدان ، معیارهایی جهت سنجش نقش المان های شهری بر میزان حس تعلق و دلبستگی کاربران به این شهر نظیر عوامل تاریخی (وقایع ، آداب و رسوم )، نمادها و نشانه ها(المان های شهری )، عامل محل سکونت (خانه )، عامل تداعی خاطره در مکان ، قلمرو فضا(دیوار، نرده ، رنگ ، بافت و غیره )، محصوریت فضا(اندازه ، شکل ، ارتفاع ، بدنه )، عامل زمان سرزندگی مکان (لذت ، شگفتی ، شور و غیره )، رفتارهای شکل گرفته در مکان ، فعالیت های صورت گرفته در مکان ، سلامت مکان (آبخوری ، سرویس و غیره )، امنیت مکان (نور، نوع طراحی و غیره )، مشارکت در طراحی مکان و رضایتمندی از مکان تدوین گردیده است .