چکیده:
این مقاله براساس مطالعات و یافتههای پژوهشی است که به منظور بررسی روششناسی پژوهشهایی است که در حوزه روانشناسی در ایران اجرا شده و نتایج آنها در مقالات علمی ـ پژوهشی مجلات روانشناسی در ایران انتشار یافته است. در این مقاله هفت موضوع زیر مورد بررسی قرار گرفته است:
1. مفهوم مبانی معرفتشناسی و روششناسی پژوهش در روانشناسی؛ 2. توضیح مختصر روشهای کمّی و کیفی و ترکیبی در پژوهشهای روانشناسی؛ 3. اهمیت تحلیل و ارزیابی مقالات علمی در بهبود آموزش روش تحقیق و پژوهش در روانشناسی؛ 4. توضیح روش تحلیل محتوا؛ 5. تحلیل محتوای مقالات علمی مجلات روانشناسی ایران؛ 6. تفسیر و ارزیابی نمونههایی از تحقیقات روانشناسی در ایران با تاکید بر روششناسی پژوهش؛ 7. بحث و نتیجهگیری.
خلاصه ماشینی:
"در ایـن بخـش ، تمـام مقـالات روان شناسی که در آخرین شمارة چهارده مجلة علمی ـ پژوهشی مذکور به چاپ رسیده مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار گرفته است تا ببینیم که : الـف ) مبـانی معرفـت شناسـی ایـن مقـالات (از نظـر اتکـاء بـه فلسـفة تحصـلی و پساتحصلی ، فلسفة پدیدارشناسی و تفسیرگرایی ، و سایر انواع فلسفة علم ) چیست ؟ ب ) مبانی روش شناختی این مقالات (از نظر بهره گیری از روش های کمی ، کیفـی ، و ترکیبی پژوهش ) کدام است ؟ ج ).
هم چنین ، در پاسخ بـه ایـن سؤال که «بنیادهای نظری روش شناسی در پـژوهش هـای روان شناسـی کـه در آخـرین مقالات علمی ـ پژوهشی مجلات روان شناسی کشور انعکـاس یافتـه اسـت چیسـت ؟»، یافته های ما نشان می دهد که این پژوهش ها عمدتا از نوع کمی گرایی است و تحقیقـات کیفی و ترکیبی جایگاه قابل ذکری در پژوهش های روان شناسی ایران ندارد.
چکیدة مقالة سوم «در ارتباط با نوآوری های روانی ـ تربیتی ، مسأله مهمی که در کشـور مـا تـاکنون بـه آن پرداخته نشده ، این است که کدام گروه از متخصصان و دانشمندان روان شناسی و علـوم تربیتی ، با کدام ویژگـی هـای اساسـی در سـاختار روان شـناختی خـود، قـادر بـه خلـق اندیشه های جدید برای نوآوری خواهند بود؟ در این مقاله ، بر اساس «فلسفة خردگرایی مینوی علم » و با تکیه بر این فرضیة اساسی که خردمندی ، دانش گسـترده ، و شخصـیت رشدیافتة علمی پژوهشگر، زمینه ساز اصلی نوآوری علمی است ، کوشش شده بـا روش پژوهشی ترکیبی ابداعی برای شناخت عمیق و همه جانبة پدیـده هـای مرکـزی موضـوع مورد مطالعه ، که «روش پژوهش اصیل خلاق » نامیده شده ، ویژگـی هـای روان شـناختی پژوهشگران طرح و بررسی و تحلیل شود و دلالت های آن در تحولات و نـوآوری هـای روانی ـ تربیتی توضیح داده شود."