چکیده:
در دنیای تجاری امروز، تنها شرکت هایی باقی می مانند که به طور همزمان، بهره وری و کیفیت خود را
افزایش و هزینه هایشان را کاهش دهند. بی شک، به کارگیری رویکردی که طی آن، در هر مرحله از
فرآیند تولید ، ارزش افزوده محصول نهایی بالاتر رود دغدغه اصلی این سازمان هاست. در این راستا،
تولید ناب به عنوان یک ابزار کاربردی جهت بهبود سطح کیفی محصولات در ادبیات مدیریت معرفی شده
است. علی رغم غنای مطالعاتی و کاربردی تولید ناب، به کارگیری موثر و کارآمد این نظام همچنان با
چالش ها و مشکلاتی مواجه است . به نظر می رسد ریشه ی برخی از این چالش ها در فقدان مدلی جامع
برای ارزیابی و بررسی تولید ناب در شرکت ها تولیدی باشد. این مقاله در صدد است مدلی را ارائه کند
که با استفاده از آن، بتوان به طور دقیق، درجه ی نابی صنایع را ارزیابی و بررسی نمود.
در این مطالعه، ابتدا از ادبیات تحقیق تولید ناب به ویژه از مدل های موجود در این زمینه استفاده
شده و ابزارها و مولفه های نابی استخراج گردیده اند. سپس، یک مدل سلسله مراتبی با قابلیت سنجش
درجه ی نابی طراحی دیده و ابعاد و عناصر آن تعریف شده اند . در گام بعد، اعتبار مدل با نظر
متخصصان تولید ناب بررسی و در آخرین گام، بر اساس رویکرد سلسله مراتبی، فرمول ها و روابط
لازم جهت انجام فاز ارزیابی، طراحی و تدوین شد.
خلاصه ماشینی:
با توجه به این که نظام تولید ناب شامل ابزاها و مؤلفه های گوناگونی می شود، بـه کـارگیری و اجرای آن نیاز به مدل جامعی دارد که بتواند به شرکت ها در طراحی ،پیادهسازی و ارزیابی نابی کمک نمایند.
این مقاله در صدد اسـت پـس از بررسـی ادبیـات تحقیـق تولیـد نـاب و مطالعـه ی تجارب کشورهای پیش رو در این زمینه ، در مرحله ی اول ابزارها و مؤلفه هـای تولیـد نـاب در بخش صنعت را شناسایی و چارچوبی سلسله مراتبی برای مؤلفه های شناسایی شـده ترسـیم نماید و در مرحله دوم ، از چارچوب ساسله مراتبی ترسیم شده استفاده و بـه وسـیله طراحـی فرمول های لازم ، مدل جامعی برای سنجش درجه ی نابی شرکت های تولیدی و طبقه بندی آن ها از این حیث ارائه نماید.
تجربه ی تحقیق و بررسی تولید ناب در صنعت کاشی و سرامیک کشور اسپانیا نشان می دهد برخی از مزایای تولید ناب شامل حذف انبارها و ذخایر، بهبود کیفیت ، افزایش بهره وری، کوتـاه شـدن زمـان تکـوین محصـول، جلوگیری از به وجود آمدن ضایعات، استفاده از کارگران چند مهارتی ، تحویل به موقع ، دسته - های کوچکتر، زمان تحویل و افزایش سطح رضایت شغلی کارکنـان مـی شـود ( & Bonavia ٢٠٠٦ ,Marin).
گروهی از محققان بر این قضیه اذعان دارند که باید از بین مزایای گوناگون تولیـد نـاب به هم افزایی ١ به وجود آمده بین ابزارهای گوناگون تولید ناب اشاره نمود، چـرا کـه ایـن عامـل باعث افزایش کارایی و اثربخشی تولید مـی شـود , McWatters &Fullerton ), (٢٠٠٠ (٢٠٠١,Cua) .