چکیده:
با توسعه جوامع انسانی، توجه معماران، طراحان و برنامه ریزان به کیفیت فضا و ساختار کالبدی آن افزایش یافته و نقش طراحی بهعنوان ابزاری در جهت شکل دادن به محیط زندگی و پاسخگویی به توقعات و نیازهای انسان، اهمیت بیشتری یافته است. رفتار فضایی فرد، در محیط جغرافیایی که در آن زندگی میکند، متاثر از عناصر تشکیلدهنده محیط و ساختار کالبدی پیرامون او، بر پایهی ویژگیهای روانشناختی، شخصیتی، فرهنگی و اجتماعی شخص بوده، که در فضا رخ میدهد. ساختار کالبدی محیط، فرصتهای متعددی را برای بروز رفتار فضایی افراد ایجاد میکند. مکان پایدار بهعنوان محیط ایدهآل و پاسخده، نشانگر میزان کیفیت محیط بوده و به نسبتی که قابلیتهای عرضه شده در محیط بیشتر باشد، افراد بر اساس فرایندهای ادراک- شناخت و انگیزشهای درونی، ارتباط موثرتری با محیط برقرار میکنند. درواقع ساختار کالبدی، مجموعه ایست متشکل از فضاها و عناصر فرعی که در کنار یکدیگر عنصر اصلی و کلیت طرح را شکل میدهند. این عناصر شامل: فضاهای داخلی، خارجی، مکانیابی، چیدمان و غیره است که متغیرهای فیزیکی همچون صدا و نور رفتار فضایی فرد را در محیط تحت تاثیر قرار میدهد. پژوهش موجود، محصول مطالعه چندین منبع و مرجع هماهنگ با موضوع (روش کتابخانهای) و میدانی (مشاهده عینی-مصاحبه دقیق) بوده و هدف از ارائه این مقاله، بررسی عوامل و مولفههای کالبدی موثر بر رفتار فضایی و تبیین راهکارهای مناسب در جهت بهبود کیفیتی، در ساختار کالبدی محیط فیزیکی است. در این پژوهش پایانه مسافربری استان همدان، بهعنوان نمونه موردی، انتخاب شده است.
خلاصه ماشینی:
بررسی تأثیر ساختار کالبدی بر رفتار فضایی بهره بران با رویکرد روان شناسی محیط (مطالعه موردی : پایانه مسافربری استان همدان )* ندا مستقیمی **، محمدمهدی گودرزی سروش ***، گلرخ دانشگر مقدم **** تاریخ دریافت مقاله : ٩٤/٧/١ تاریخ پذیرش مقاله : ٩٤/٨/١٠ چکیده با توسعه جوامع انسانی ، توجه معماران ، طراحان و برنامه ریزان به کیفیـت فضـا و سـاختار کالبـدی آن افـزایش یافتـه و نقـش طراحـی به عنوان ابزاری در جهت شکل دادن به محیط زندگی و پاسخ گویی به توقعات و نیازهای انسان ، اهمیـت بیشـتری یافتـه اسـت .
این نظام های اجتماعی ، مجموعه ای از افراد هستند که مسـتقیم یـا غیرمسـتقیم بـه منظوری خاص با هم رابطه منظم اجتماعی دارند و با در کنار هم قرار گرفتن این نظام های مختلـف ، در یـک کالبـد معـین یـک نظـام اجتماعی کلی و بزرگ تر شکل می گیرد که در جهانی خاص به فعالیت می پردازد و همان طور که می دانیم برای اکثـر فعالیـت هـایی کـه به صورت جمعی انجام می گیرد، یک جامعه با محدودیت های سنی یا جنسی وجود دارد، که شامل استانداردهای خاص و ویژه با اصول و قوانین زیباشناختی و طراحی است ؛ ولی با توجه به اینکه در برخی از مکان هایی که داریم ، نوع فعالیت ها از حالـت خـاص خـارج شـده و دارای ویژگی های متنوع تری می شود، در کنار هم قرار دادن آنها، با میزان ارتباطی که با هم دارند ممکن است باعـث تـداخل آنهـا هـم شود.